adivinanzas en quechua
Altupi cruz, pampapi suytu rumi
Arriba una cruz, en el suelo una piedra ovalada
(Cóndor)
Frazada qipi payacha qispiramun
Llegó una viejita cargada de una frazada
(Oveja) Pawarqamun brinkarqamun puka qutucha
Saltó y corrió un pajarito colorado
(Ají)
Qawan achachau ukun añallaw
Por fuera asusta, por dentro es rico
(Tuna)
Wakna pampapi quinua wakarusqa En esa pampa está esparcida quinua
(Estrellas)
Allapllata kichayqa, maykamapas risaqmi
Solo abre el camino que a donde sea voy a ir
(Agua)
Punchau aycha carga, tutan yana sepultura De día carga carne y de noche ataúd negro
(Ojota)
Tuta chichukun punchau wachakun
De noche se embaraza y de día da a luz
(Cama)
¿Ima k’urun wiksaykita kachun?
¿Qué gusano te molesta enel estómago?
(El hambre)
Tiyani tiyan, sayani sayan, purini purin
Me siento, se sienta; me paro, se para; camino, camina.
(La sombra)
Chullalla mankapi iskay clase mikuy timpuchkan
Enuna sola olla, dos tipos de comidas hierven
(Huevo)
Chankachaykita kichay, walichaykita qimpichakuy mikukurusqayki
Levanta tu falda para comerte
(Humitas)
MAYA
Kéen xi'iken si'e'yaan juntúul jooykep k'éek'en tu beelili'.
Si vas a cortar leña, un cochino muy flojo, te buscará en el camino
Respuesta: Xuux (El avispero)
U paache' láaj tso'ots, u ts'u'e' láaj chak. Pelito colgado. Por dentro colorado. Al final nos deja un recado
Respuesta: Kiwi' wa k'uxu' (El achiote)
Juntúul wa'ala'an máak sáansamal tu sóolankil, u paach
Siempre de pie está. Y día a día supiel se va.
Respuesta: Chakaj (El palo mulato)
Juntúul máak ya'ab u xikin utia'al u yu'ubik tuláakal tsikbal
Un boxito que es todo orejas escucha veinte consejas
Respuesta: Piich (Elguanacastle)
Bak' u ts'u' che'il u wíinklil.
De carne retacada. Madera por delante y por detrás.
Respuesta: So'oy (El gallinero)
Juntúul boox jupa'an ichil k'i'ik'.
¿Qué fruta es de color...
Regístrate para leer el documento completo.