Callista roy

Callista Roy
-Egokitze eredua-

Callista Roy

2

Callista Roy-ek egokitzapenean oinarritutako eredu bat sortu zuen erizaintzaren arloan,teorian nahiz praktikan, aplikatu ahal izateko.Royren egokitzapenaren eredua integraziozko paradigma eta trasformazioko paradigmen artean kokatzen da,bigarrengoan batez ere.Honek dioen moduan,pertsona osotasunean hartu behar da,zatiezina etaingurunearekin harreman zuzena baitu,izan ere Roy-ek,pertsona izaki holistiko gisa definitzen du.Roy en iritziz erizaintzan lau fenomeno nuklear ditugu,honakoak hain zuzen; erizaina, gizakia, osasuna eta ingurugiroa.

Callista Roy developed the adaptation model of nursing, which is based on the integration and transformation paradigms, especially on the second one. This model can be applied to theory andpractice. Roy sees the person as an holistic living, which means that it is in constant interaction with a changing enviorment. So she believes that the person has to be considered as whole. This model states that there are four nuclear phenomena, are as follows nurse, person, health and enviroment.

Callista Roy 1939ko urriaren 14an jaio zen Los Angelesen, Kalifornia. 1963.urtean erizaintzanlizentziatu titulua eskuratu zuen Mount Saint Mary`s College izeneko Los Angeleseko unibertsitatean, eta hiru urte aurrerago erizaintzako masterra burutu zuen Kaliforniako Unibertsitatean. Honez gain,erizaintzako ikasketak amaitzean,soziologian jarraitu zuen bere heziketa,horrela 1977an masterra eta PhDa lortu zuelarik.. Azken master hau ikasten ari zelarik Dorothy E. Johnsonen laguntzaz erizaintzareneredu kontzeptual bat garatzea eskatu zioten mintegi

batean.Horrela Callista Roy pediatrian lanean ari zelarik erizain gisa, haurren errekuperatzeko zuten abilitate handia eta aldaketa fisiko nahiz psikologikoei aurre egiteko zuten gaitasunak harritu zionez, euren egokitzeko maila marko kontzeptual gisa hartu zuen bere ereduan.Gerora eredu hau Mount Saint Mary`s Collage-ek erizain heziketarakooinarri filosofikotzat aukeratuko zuen. Bere eredua garatu ostean, Royk erizaintzako praktikarako,

ikerketentzako eta hezkuntzarako balio zuen marko bat bezala aurkeztu zuen,Nurse Educator Conference-en, audientzi handi baten aurrean 1977an. Baina honakoa ez zen eskuratu zuen bakarra izan,izan ere azkenik doktoretza bat ere egin baitzuen.

Callista Roy

3

Callista Roy neurologiakoespezialista, ikerlari eta beste kargu handiko profesioa izan zuen, beti ere osasunarekin zerikusia zuelarik. Eta lan hauek egiteaz gain zenbait liburu, kapitulu eta artikulu ere idatzi ditu. Gainera aipatzekoa da bere izena World Who`s Who of Women-ean txertatu zutela eta American Academy of Nursing-aren kide onartu zutela 1978.

Fenomeno nuklearrak
Erizaina
Ezagupen teorikoen sistema bat bezaladefinitzen du non analisi eta ekintzen bidez gaixoaren edo pertsona osasuntsuaren egoera hobetzen den. Callista Royk dioenez, erizainaren helburua lortzeko eta pertsonaren adaptazioa bultzatzeko, lau area burutu behar dituzte. Lau puntu hauek bi ekintzetan banatzen dira: -Balorazioa: bezeroaren egoera definitzea du helburu; gaixotasun/osasun kontzeptuekin. -Gaixoari zuzenean laguntzea duen egoerariahal den erantzun egokiena ematen. Ekintza guzti hauek zainketa prozesu baten barnean kokatuak daude, non fase ezberdinak bereizten diren: -Balorazioa -Planifikazioa -Aktuazioa -Ebaluazioa Callistak erizaintza bi eratan bereizten ditu. Alde batetik, erizaintza zientzia bezala eta, bestetik, erizaintza praktikoa bezala. Bigarren honek, atentzio guztia bezeroaren osasuna onera aldatzean jartzen du.Lau adaptazio moduak erabiltzen ditu pertsonaren osasun eta

gaixotasun egoeraren egokitzapena azkarragoa izateko. Erizainak ekintzak burutzen ditu pertsonaren osasun eta gaixotasun egoeren erantzunak bultzatzeko.Horrela disziplina mota hau pertsonetan eta hauen

Callista Roy

4

erreakzioetan dago zentratua, haien estimuluak eta inguruarekiko duten adaptazioa kontrolatuz. Balorazioan,...