Comentario de testo

OLIGARQUÍA Y CACIQUISMO. Testu 8.

1.- Sailkapena

Izaera politiko eta soziala duen testu baten aurrean gara. Testua formaren arabera informatiboa da. Errestaurazioaren sistema politikoarenustelkeriari buruz hitz egiten du.

Egilea Joaquín Costa da, Erregenerazionismoaren teorialaria. Iritis mugimendu honek Errestaurazio sistema politikoak zituen arazoei irtenbidea ematea proposatzenzituen. Sistema liberala eraberritzea, jauntxokeria, analfabetismoa, gutxiengoek zuzendutako gobernua eta lur-jabe handien menpeko nekazaritza ustiategiak deuseztatuz.

Helburua: Canovasen sistemarenakatsak erakustea bai kritika gogor eginez bai erreformak egoteko momentua dela aldarrikatuz.

Hartzailea: Publikoa, espainiar guztiei zuzenduta bereiziki sistema ustel honen agintariei.

Testuaidatzi zen garaian Espainian Errestaurazio sistema politikoa garatua zegoen. Maria Cristina (Alfontso XIIIaren ama), semea adin nagusitasuna bete arte erreginaordearen funtzioak izaten zituen. AlfontsoXIII.a 1902an ezarri zen Espainiako tronuan. Data hauetarako jadanik sistema krisian egongo zela aurreikusten zen.

2.- Azterketa

Ideai nagusiak:

Nazioak benetan zuzentzen dutenak hiru taldedira: Oligarkia, kazikeak (jauntxoak), eta gobernadore zibilak. Hauteskundeetan ez da herriak erabakitzen duena baizik eta oligarkia kontserbadorea eta agintariek nahi dutena egiten dutela sufragioafaltsutzen, emaitzak beren interesen arabera aldatzen eta sistema politikoa usteltzen (corromper).

Lehenengo et bigarren paragrafoetan oligarkak eta kazikeak herrietako controla izaten dutela salatzendu.

Hirugarren eta laugarren paragrafoetan Joaquin Costak, egileak, sistema politikoa, garaia, eta ustelkeria sakonki kritikatzen ditu. Gainera agintari klase honek ez da integratzen, bere zereginazergak kobratzera eta ezartzera besterik ez da (“talde arrotz”). Horregatik guztiengatik Erregenerazionismoak Canovasen sistema politikoa erreformatzen saiatu zuen. Mugimendu honek ustelkeriarekin...