Ñandu Renimbo 7º

EDUCACIÓN ESCOLAR BÁSICA

GUARANÍ APOPYRÃ

ÑANDU RENIMBO

P
O
k õ i
h
a

M
B
O
‘
E
S
Y
R
Y

Prof. Feliciano Ortellado Peralta

Temimbo’e : _______________________________________________________

ArY :_______________________________________________________

Mombe’urã - Cuentos

Mombe’urã ha’e mombe’u oñeikũmby pya’éva, mbyky ha opáva mba’e ñaimo’ã’ỹvape. Ipype jajuhu:

1. Ñepyrũmby : ápe ojechauka mba’e oikótava, tenda, ára ha máva mávapa mavakuéra.

2. Mombe’uypy’ũ : omombe’u mba’e mba’épa oiko ha mba’eichaitépa.

3. Mombe’upaha : mba’éichapa opa umimba’ejehu.

Ryguasu Kuru ha Ypera’ykuéra



Peteĩ árape che sy omoñeno ijyryguasu kuru, iguýpe omoĩ heta ype rupi'a. Ojávo, umi ypera'yeta sa'yju joáva, iporãite isarakíva, oñani ayvúpe peteĩ yno'õguasúpe ho'yta vy'ápe ha sarakípe hikuái. Isy ryguasu katu opyta tuicha ñemondýire y rembe'ýpe itarova haĝuaicha, oimo'ã omanombáta imembykuéra, ohopátavaicha yguýpe (ojahogapáta). Oñepyrũ osapukáichupekuéra:
- Kro... kro... kro... Pya'e pesẽ peẽ mítã, pende tarova mba'e piko; pesẽ pe y pypukúgui, che membykuéra, pene akãhatãite peẽ che memby. Pesẽ ýgui, ha'éngo peẽme.
Ypera'ykuéra katu, puka ha vy'ápe, oñembosarái y apére ovevúi sa'yju mimi ha'ete ku mandyju poty y rova ári omymýi mímíva. Ombohovái isy ryguasúpe, kóicha:
* Ko'ápe rasaite javy'a; ejúna nde avei, ejepoi ýpe eytaoréicha.
Umi ypera'y oimo'ã pe ryguasu kuru ĝuaiĝui ha'ekuéraicha avei ýpe oikokuaa, ha ndaupéichai anga.
Ryguasu itarova mboyve jepy'apýgui, he'i ijupe:
* Ko'ã mitã aĝaygua nohenduvéimai isy ñe'ẽ, iñakãrente oikose.

I. Moñe’ẽ ha Ñe’ẽporãhaipyre ( Lectura y Literatura )

A. Amyesakã ñe’ẽ he’iséva ñe’ẽngueryru pytyvõ rupi

1. Ryguasu Kuru : ______________________________2. Moñeno : ______________________________

3. Oyta : ______________________________

Ẵ. Aipuru ñe’ẽjoajúpe ã ñe’ẽ

1. _________________________________________________________

2. _________________________________________________________

3. _________________________________________________________

Ch. Ahai mba’eichagua ñe’ẽtemiandúpa

1.Ypera’y sa’yju _____________________

2. Osapukái chupekuéra _____________________

3. Ype ape sỹi _____________________

4. Oñani ayvúpe _____________________

5. Oyta yno’õguasúpe _____________________

Mandu’arã

Ñe’ẽtemiandu - Imágenes sensoriales

Ohechauka ñandéve mba’e mba’e ikatu jahechakuaa teteandu rupi. Ãva ha’e:

1. Jahecháva ( visual )Peteĩ mitã osẽ amáme

2. Ñahetũva ( Olfativa ) Chipa aku hyakuãvurei

3. Ñaikumbýva ( Gustativa ) Peteĩ tapiti okaru, karu

4. Ñahendúva ( Auditiva ) Mokõi tapiti opuka avei

5. Pireandúva ( Táctil ) Káva ojopi mymbajukahápe

6. Ñe’ẽtemianduaty ( Sinestesia ): ohechauka oĩha peteĩ mbohysýipe mokõi térã hetave ñe’ẽtemiandu.

* Heta guyra oñepyrũ iñe’ẽ omosarambi

JahechávaÑanhendúva

E. Ahaiguy añandúva moñe’ẽrãre

Ikaigue ( aburrido ) Mbovy’a ( alegre )
Ijoha ( desagradable ) Oipy’areraha ( interesante )

Mba’ére ere

____________________________________________________________

__

____________________________________________________________

__

Ẽ. Amohenda mba’ejehu papapy rupive

___ Pya’e pesẽ peẽ mitã, pendetarova mba’e piko

___ Ko’ã mitã ko’aĝagua nohenduvéi isy ñe’ẽ

___ Peteĩ árape che sy omoñeno ijyryguasu kuru

___ Ypera’ykuéra oñani ayvúpe yno’õguasúpe

___ Ejúna nde avei, ejepoi eyta ýpe oréicha

II. Ñe’ẽtekuaa rehegua ( Introducción a la Lingüística )

ACHEGETY

Ha’e tai ha taipu peteĩ ñe’ẽmegua
Achegety (alfabeto): es el conjunto de todas las letras que componen una...