aeiou

Unidade 13: OS SÉCULOS ESCUROS.

 ESQUEMAS:
SÉCULOS ESCUROS: DO XV AO XVIII
A DECADENCIA DA LINGUA E LITERATURA GALEGAS
Causas da decadencia: feitos políticos e históricos
Séc. XIV: loitas civís Séc. XV: rebelións do Labor
dos
Reis
Proceso unificador:
entre Pedro I e Enrique campesiñado  as
Católicos: acabaron cos .-O castelán = lingua
II. Os nobres galegos
revoltas irmandiñasúltimos restos do poder oficial dos seus reinos.
apoian ao 1º, que será
da nobreza galega.
.-A “Santa Hermandad”
derrotado.
(os irmandiños serán Defensores
dunha (que substitúe os exércitos dos
Enrique II trae nobres vencidos polos nobres) monarquía autoritaria e nobres feudais)
de fóra, así como
unificadora.
.-Órganos centralizadores
como a Real Audiencia da
cregos,
abades,
Coruñausan o castelán.
escribáns, etc. E traen a
.-Os
escribáns
deben
súa lingua: o castelán.
dominar o castelán (Orde
de 1480).
.-Os mosteiros galegos
pasan a depender de
Valladolid. As xerarquías
relixiosas tampouco son
galegas.
A lingua nestes séculos:
Castelán: utilizado pola alta nobreza, altos cargos, bispos e xerarquías eclesiásticas.
Bilingüismo: Galego: usado pola maioría do pobo(labregos, mariñeiros, artesáns) Pero, para obter
cargos na Administración ou na Igrexa debían aprender o castelán.
LITERATURA: A escola lírica galego-castelá
.-Morte do conde de Barcelos (1354), último mecenas da lírica galego-portuguesa  lírica que entra en
crise.
.-Escola galego-castelá (nas cortes dos reis de Castela). Esta poesía recóllese en Cancioneiros casteláns,
como o Cancioneiro deBaena (recompilación feita por Juan Alfonso de Baena), que conserva unhas 74
composicións galegas, cunha lingua cargada de castelanismos.
.-Xéneros: a cantiga, o dicir, de tema filosófico ou moral, e as preguntas e respostas.
.-Poeta máis coñecido: Macías o Namorado.
.-Derradeiro poeta desta escola: Gómez Manrique (1412-1491)

A LITERATURA GALEGA NOS SÉCULOS ESCUROS (XVI-XVII-XVII)
Ogalego deixa de ser lingua oficial.
Apenas hai literatura culta ou escrita en galego.
O galego pervive na literatura popular oral
Séculos XVI-XVII

Século XVIII

Propiamente os séculos escuros da nosa literatura. O século da Ilustración.
PERO, son os Séculos de Ouro da literatura Iníciase un proceso de recuperación do galego
castelá e da portuguesa (renacemento, barroco).
Manifestaciónsliterarias:
Literatura oral e popular:

Literatura culta:

.-Cantigas populares, acompañadas normalmente .-As composicións das Festas Minervais, cuxo
de música e baile.

tema era loar a figura do arcebispo Alonso III de

Sécs. XVI-XIX: de moda as panxoliñas galegas Fonseca (fundador da Universidade de Santiago),
en igrexas de España e Portugal, porque recollidas nun libro.
desenvolvíanun ambiente rural e atrasado moi .-Dous sonetos de corte renacentista e barroco,
apropiado para o nacemento de Cristo.

recollidos en 1612: Soneto con falda de Xoán

.-Contos e lendas orais, así como refráns e Gómez Tonel e o pranto Respice finem de Pedro
adiviñas.

Vázquez de Neira, para chorar a morte da raíña
dona Margarida de Austria.
.-As “Décimas ao Apóstolo Santiago”, escritas en1617 polo crego santiagués Martín Torrado, para
criticar o intento de nomear a Teresa de Xesús copatroa de España.
.-Soneto de Isabel de Castro e Andrade: primeira
escritora que aparece na literatura galega.
.-Vilancicos cultos de Nadal.
.-Poesías de circunstancias: “Coplas no saqueo de
Cangas polos turcos”, de 1617.
TEATRO: Entremés famoso sobre a pesca no río
Miño, de Gabriel Feixó deAraúxo, probablemente
ourensán.

As ideas lingüísticas dos ilustrados. A literatura popular.
 ESQUEMAS:
A) O SÉCULO XVIII:
.-Decreto de Nova Planta (1707):
todos os reinos de España debían
obedecer as mesmas leis, usos,
costumes e tribunais.
.-Real Cédula de Aranjuez
Principios centralizadores (1768): establece que en todos os
(baseados nos de Francia)reinos de España e en todas...