Autores Paraguayos

Páginas: 22 (5354 palabras) Publicado: 22 de octubre de 2011
Emiliano R. Fernández
Emiliano R. Fernández oi niko apañu’ãimi tenda ha ára o’arahecha hague mo’õpa raka’e, añetehápe, oĩ ojepovyvýva ha he’íva heñóihague 8 jasypoapy 1894 jave compañía Yvysunú, Guarambarépe, Paraguay. Itúva ha’e Silvestre Fernández ha Bernarda Rivarola.
Ohai 2.000 ñe’ẽpoty ári. Añetehápe ndojekuaái añetépa mba’éichapa hekove imitãme, ojekuaa iñepyrũme oikova’ekue pueblo héraYsatýpe, iprimaria ojapo ko’ápe quinto grado peve.
Oikóvo revolución 1904, ogueraháva choguykuéra (miembro Partido Liberal, agrupación política ymaite guive oúva oñemopyendáva 1887 jave) poder-pe, oñemopyenda tavaguasu Concepción gotyo (opytáva Paraguái yvate gotyo), ko’ápe omboguata iservicio militar.
Amo ary ’20 rupi, ha’e oje’eháicha espíritu bohemio ha errante oipykúi, oñepyrũ oikundaha opatenda Paraguái rehe ojeipysóva, ohaívo verso ha’éte voi he’íva térã opurahéiva omoirũ ichupe imbaraka: “Primavera” (I y II), “Trigueñita” ha “Pyhare amagýpe”, oñemoherakuãva “Okara poty kue mímei”, kóva peteĩ revista verso ha purahéi meméva o editáva hetaite ary familia Trujillo, ko’ágãite peve.Péicha ohai avei mokõi composición de tono épico maymáva oguerohorýva ohendúvo ha’éva: “Che la reina”térã“Aháma che china” ha “Rojas Silva rekávo”.
Oiko jave Cháko Ñorairõ, kóva Paraguáiha Bolivia (1932-1935) oike soldado Regimiento de Infantería “13 Tuyutí”me, ohaívo verso iporãvéva opytu’u jave ñorãirõ mbytépe. Ojejapi ha upéicha oñembohasa Paraguaýpe gotyo. Péva combatiente ramo, upe batalla Nanawa, oguahẽvo yvatéte ipy’aguasú ha oñeha’ãhágui. Oiko jave conflicto internacional, iverso oguahẽPatria hugiuaitépe, ome’ẽvo kyre’ỹ ha ojeroviávo victoria rehe, péva rehe ojehero “Tirteo verde olivo”, kóva ñe’ẽ ome’ẽva Mauricio Cardozo Ocampo. Ohasávo sesenta ary umi mba’e oikohague, oñehendúvo purahéi, hetápe omopirĩ tetã ohaúgui umi conciudadano-kuérape. Péicha erudito e intelectual Carlos Villagra Marsal he’i hese ha’éha pe ñe’ẽpapára popular por excelencial Paraguáipe. Hendive upe versoohaíva “joparápe.” (ombojopyru guaraní ha castellano) oiporu kuaa ha oguahẽ pueblo ãnga ruguaite peve.
Peteĩ curiosidad ohasáva producción omotenondéva ko’ã vore ohaíva kuñanguérape oñembokiva’ekue hese hekovépe ha nambovýiva: hembireko, María Belén Lugo, Leandra Paredes, Zulmita León, Mercedes Rojas, Catalina Vallejos, Dominga Jara, Eloísa Osorio, Otilia Riquelme, Marciana de la Vega, ha oĩve.Iñe’ẽpoty paha ohaíva enfermera, Facunda Velázquez-pe, omano mboyve. Omba’apo’imi periodismo rehe, omba’apo “Semanario Guaraní”-me hendíve Facundo Recalde.
Hekovépe, omoherakuã aranduka’imi hérava “Ka’aguy jarýi”, orekóva ñe’ẽpoty emblemático mimi.

Lino Trinidad Sanabria
Heñoi'akue Pedro Juan Caballero-pe, ary 1934-pe. Ha’e avei ñe’ëpapára ohaíva Guarani ha españa ñe’ëme. Imitärusu guiveomomba’eguasuva’ekue ñane avañe’ë ha upeichahápe omyasäi ñane retä ha tetä ambuére ñande reko Paraguáy. Oñemoarandu Guarani ñe’ëme Instituto Superior de Lenguas, Facultad de Filosofía, Universidad Nacional de Paraguaýpe-me. Omoheñói ambue tapicha ndive heta aty, péicha: Autores Paraguayos Asociados (APA), Sociedad de Escritores del Paraguay ha Centro Paraguayo de Investigación Lingüística (Cepail), avei oï ATENEO DELENGUA Y CULTURA GUARANI-pýpe. Umi hembiapo poräita apytépe jajuhukuaa: “Platero ha che”, “Ñane ñe’ë Guaraníme”, “Taruma poty”, “Mitämombe’u” ha “Polisíntesis Guarani”.

Félix de Guarania
Heñoi'akue Paraguarípe, áry 1924-pe. Heratee ha’ehína Félix Giménez Gómez. Guarani ñe’ë Mbo’ehára ha ñe’ëpapára ohaíva moköive ñane ñe’ëme. Omoheñoiva’ekue heta Guarani rayhuhára aty, umíva apytépe Institutode Lingüística Guarani del Paraguay Mbo’ehára katupyry Reinaldo Julián Decoud Larrosa ndive. Avei omoheñói Centro Paraguayo de Investigaciones Lingüísticas, ojekuaavéva Cepail-ramo. Oikundaha ñane retä tuichakue javeve ha avei oikojepe heta ary ambue tetä Europa-pegua rupi. Ohai: “Tuju nde’aho’i che retä”, “Tojevy kuarahy”, “Pétalos” ha hetaiteve ambue.

David Galeano Olivera...
Leer documento completo

Regístrate para leer el documento completo.

Estos documentos también te pueden resultar útiles

  • Autores Paraguayos
  • Autores Paraguayos
  • Autores Paraguayos
  • Biografía de un autor Paraguayo Pedro Rubén Caceres (Pibe)
  • Introduccion tematica a derechos autor paraguay- colombia
  • Autores y Poetas Del Paraguay
  • otros grandes autores paraguayos
  • Autores Y Artistas Paraguayos

Conviértase en miembro formal de Buenas Tareas

INSCRÍBETE - ES GRATIS