Bachiller

CÀDIZCO KONSTITUZIOA (1812-03-19)


1.-Testuaren sailkapena:
1.1-Testu historiko-juridiko bat da, konstituzio bat zehazki.
1.2-Testu publiko bat da, nazioari zuzuendua.
1.3-IndependentziaGerran kokatu behar gera, Fernando VIIa, Espainiako erregea Frantzian gatibu dela.
1.4-Fernando VIIari zuzendua dago testua, Antzinako Erregimena deuseztatu eta sistema liberal bat ezarri nahian.
1.5-Egile kolektiboa, Gorteetako diputatuak.

2.-Testuaren azterketa:
Lehenik hitzaurrea agertzen da. Fernando VII gatibu denez Frantzian, erregetzako erregeordetzak eta Gorteetako diputatuak ados jarridira Estatu sistema liberal bat eraikitzeko.
Konstituzioko artikulu nabarmenetakoak aipatzen dira. 3, 8, 12 eta 371. zati dogmatikoari dagokie, subiranotasuna eta eskubide eta beharrak zehaztendituztenak. 1, 14, 15, 16 eta 17. zati organikoaren parte dira, estatu mota eta botere banaketari dagokiona.

3.-Testuaren iruzkina:
3.1-Testuingurua: Garaia Napoleonen inbasioari eta IndependentziaGerrari dagokio. Fontainebleauko Itunaren (1807) bidez Napoleonen tropak Espainian sartzen dira Portugal inbaditzeko, baina hori eta gero Espainia barruan jarraitzen dute hau ere inbaditzekotan.Napoleonek Fernando VIIa Frantzian gatibu hartzen du (1808) eta Espainiaren tronua bere anaia Jose Bonaparteri ematen dio. Horren ondorioz, Madrilgo herria altxatu egiten da eta Independentzia Gerra hastenda. Espainiarrek ez dute Jose I.a erregetzat aitortzen, beraz, beraientzako boterean geratzen den hutsunea betetzeko Juntak sortzen dira (1808), baina gerraren 2. fasean (1808-1812) Napoleonek armadahandi bat sartzen du Espainian eta gehiengoa inbaditzea lortzen du. Horren ondorioz Juntek bere ezintasuna aitortu eta dimititu egiten dute, eta boterea erregentzia bati pasatzen zaio.
Aldi horretan,Amerikako kolonietan ere Juntak sortzen hasi dira, espainiarrek Amerikako koloniekin zuten harremana ia hautsi delako, itsasontzi faltengatik, eta hango botere hutsune betetzeko. Erregentziak,...