Celulas Ips (Euskera)

iPS ZELULAK ETA KLONAZIOA
Mundu Garaikideko Zientziak










Adrian Moreno Alaña
Batxi 1*B
Lan hau pasaden urteko nobel sariaren nolabaiteko laburpena da. Nobel sari hori, John B.Gurdon eta Shinya Yamanakak irabazi zuten bere ikerketengatik klonazioaren eta zelula amaen (zelula pluripotenteak) inguruan.

John B. Gurdon, zientzilari Ingelesa, nobel saria irabazi du berelanagatik klonazioaren oinarriekin eta Yamanakarekin egindako ikerketagatik iPS zelulen arloan.. Klonazioaren oinarriak ezarri zituen igelekin egin zuen lan batekin 1962an. Berari esker Dolly ardia etabeste mamifero batzuk klonatu egin ziren.

Hasieran mundu guztiak uzte zuen bizitza zentzu bakar bat zuela. Jaiotzen garenetik hiltzen garen harte. Baina Johnek, erakutsi zuern hau ez zela horrelazelulak nolabait esateko “itzulgarriak” zirela zioen.

Hau probatzeko igel baten obuluaren nukleoa igelaren hesteetako beste zelula batekin ordezkatu zuen. Eta honek heestetako zelula bihurtu zuen,horrela erakutsi eta probatu zuen nola bizitza ez zen zentzu bakarrekoa. Duela 10 urte espektazio handia zegoen zelula embrionarioekin eta ikerketekin. Baina sektore erlijioso batzuk ez zuten aprobatzeneta gainera problema teknikoak ematen zituen.

Baina duela gutxi Yamanaka zientzilaria, zientzia regeneratiboa reboluzionatu zuen. Yamanaka frogatu zuen nola 4 geneekin zelula heldu bat zelulaembrionario baten modukoa bihurtu zezakeen. Hauei zelula ama plutipotente, induzituak deitu zituen. Hau da iPS zelulak.

Zelula hauek lortzeko azalaren zelula bat hartu behar da. Honeri zelulaembrionarioak behar dituzten 4 gene gehitzen zaie. Eta, buala! zelula bera bakarrik reprogramatzen hasten da iPS bihurtu harte. Rudolph Jaenisch munduko biologo errespetatuenetarikoa arlo honetan, arratoi batsortu zuen iPS zelulekin. Honek demostratzen du ze punturaino zelula hauek pluripotenteak (hau da, gorputzeko edozein zelulatan espezializatu ahal direla) dira.

Hau pasu oso handia izan da...