Cuento

EL GAVILAN Y EL GALLO
Te mutetik yanix ya'iy be sba te sk'opike´, ja' jich ay bayelix ora te la sk'opon sbajik te tatmute´ sok te xike´. Te tatmute´ la sjojk'oybey te xike´ te bin stujuk te spisilora yak ta wijlel te ja' ya st'un te k'ajk´ale´, jich yu'un la sjak' te xike´ jich yax wijlon yu'un ya jk'an xk'opojon sok te k'ajk´ale´, yu'un ya jk'an jmajanbey stak'in, yu'un ay bayel jbet, ja jicha´bi, xchi te tatmute´, jich yu'un ay bina te sk´an ka na'e, te ja' jich la yalbey te xike´, ila´wil, teme ya k'an ka k'opon te k'ajk´ale´, bajan leja te k'alal sbabial ya xk'ayojinon ka wa'ije, ja'yorail te k'ajk´ale´ te ja'tonax yak ta jajchel a´bi. Jich yu'un, te xike´ laj ya'iy te sbabial yok'el te tatmute´ ta saku´bel k'inal, jich wilbajel te ja' ba slej te k'ajk´ale´, te la sta te ja' tonaxte yak ta jajchel aje´. Te xike´ k'ot te banti ay te k'ajk´ale´, te ja' jich las k'opon, ijni´ ilin yu´un la sk´an ya'iy bin ut'il te ta'jot yu´un te xike´, mach'a mati jalbot yu'un.Te xike´ ma´ lasmuk ta yo'tan, te ja' jich la yalbey, ja' te tatmut la yalbon. Ja' jich jilik xan ta k´op, te k'ajk´ale´ la sjojk'obey te xike´, jalbon ka´i bin ut'il te ya xwe'ate ma xaman te a we'ele´, ma´a kmajtanya ktaj, ja' nax jich ya xwe'on, xchi ta sjak'el te xike´. Jich yu'un te k'ajk´ale´ la yal yan wuelta, pero yo'tik ya me ka toj te awe'ele´, ay bal a wiloj teme ay yuntikil te tatmute, jich ay bayelyu'un xchi ta sjak'el te xike´. Jich yu´un te k'aal te la spas ta mantal, lek ay ja' jich me ya katoj te a we'ele´, spisilme ya ka ti'bey te jayeb ay te yuntikile´, lajinbeya spisil jaye´b ay yu'unsok te jayeb ya xtojk yu'une´, Te k'ajk´ale´ ja' jich la yak'bey stoj smul te tatmute´ yu'un te k'opoje´, jich ja´ yu'un te yuntikile´ la yak' ta k'a´bal yu'un ya swe'elin te xike´. Te xike´ bujts'annax k'inal la xch'ujunbey smantal te k'ajk´ale´, ja' yu'un te bin ut´il ora ijni´, te xike´ ya sti' te alamutetike´ te ma xu' yu'un skoltayel te me' tat mutetike´, komo te ja' smul te k'opoj te tat...