El Lector Humanista

EL LECTOR HUMANISTA

Maquiaveloren lanik ospetsuena (El príncipe, 1513) errenazimenduko humanistek irakurtzen zituzten liburuen aniztasun historiko eta fisikoa grafikoki erakusten du.
Maquiavelokbi liburu mota irakurtzen zituela zioen: lehenengoa, Aldo Manuciok aurreko hamarkadan argitaratzen hasi zituen klasikoen edizioak ziren. Hauek, ilustrazio eta hitzaurreak zituzten testuak ziren,oharrik gabekoak. Maquiavelok entretenimendu moduan erabiltzen zituen. Hau da, arazoei ihes egiteko bitarteko moduan zerabiltzan. Irakurtzen zituen beste liburu motetan, autoreak gizon apartak bezalairudikatzen ditu, harekin estudioan hitz egiteko duintasuna baitzuten. Liburu mota hauetan, ez zuen entretenimendurik bilatzen, heziketa baizik.
Beraz, testu klasikoak irakurtzeko bi modu erakustenzituen: eguneroko zailtasunak leuntzeko bitarteko gisa edo gobernu baten krisia bideratzeko edo armada edo Estatu baten porrota azaltzeko gai den ikasgai gisa.
1930 eta 1970 urteen bitartean, ikertzaileeuropar apartek humanistek irakurmena eraldatu zutela erakutsi zuten, izan ere, humanistek Erdi Aroko ikuspegia guztiz baztertu zuten. Hau da, Erdi Aroko irakurleek testuen jatorri eta edukien artekodesberdintasun ugariak ziren arren, sistema bakar bateko osagaitzat hartu zituzten (eskolastikoak). Beraz, eskolastikoek ez zuten testua azaltzen, bere edukia eguneratzen, distortsionatzen eta garairamoldatzen zuten, hau da, garaiko errealitatera.
Baina humanistak Erdi Aroko iruzkinetan gatibu geratu ziren testu klasikoak berreskuratzen hasi ziren. Humanistek jatorrizko zentzua eraldatu zutelabaieztatzen baitzuten.
Baina testuak nola interpretatzen zituztenez gain, Maquiavelok liburuak nola erabiltzen zituzten ere aipatzen zuen, hau da, 1960tik aurrera, ikertzaileek liburuen bilakaeraestetikoari gero eta arreta gehiago jarri zioten. Beraz, humanistek Erdi Aroko liburuen edukiari eta baita estetikari erreparatzen zioten: testu estuari, glosetako espazioari, eta baita erabilitako...