Euskararen historia

araren historia

2. Historia

2. 1. Euskararen jatorria eta ahaidetasunak
Euskararen jatorria ezezaguna da, duela 8.000 bat urte euskararen aurrekari zen hizkuntza bat hitz egiten zela usteda Pirinioen inguruan.
Beste hizkuntzekiko ahaidetasuna bilatu zaio. Hainbat teoria egin dira beste hainbat hizkuntzekin ahaidetasuna baduela esan dutenak. Baina, frogatu da teoria horiek ezdutela behar besteko oinarririk. Orain arte jakin denez, beraz, beste hizkuntzen artean euskarak ez du ahaiderik.
Dena dela, gai horrek interes handia pizten du aditu ez direnen artean ere, etainolako oinarri zientifikorik ez duten teoriak sortzen dira. Teoria funsgabe horietako asko Euskararen Jatorriaren Biltzarrean plazaratzen dira, eta nolabaiteko oihartzuna lortzen dute hedabideetan.2. 2. Aitzineuskara
Historia horretan, hizkuntzalariek gutxi gorabehera azken hiru mila urteko historia aztertu ahal izan dute. Aldi horren hasiera, berreraikitze lanen bidez ezagutzen dugu:• Aitzineuskara zaharra: zeltak iritsi baino lehenagoko euskal hizkuntzaren dedukziozko berreraiketa. Besteak beste Joseba Lakarra,Joaquín Gorrochategui eta Ivan Igartua euskalariek egin duteberreraiketa lan hori.
• Aitzineuskara: gutxi gorabehera Kristo aurreko V. mendetik lehenengo urteraino hitz egin zen euskal hizkuntzaren berreraiketa.Koldo Mitxelenak (eta, neurritxikiagoan, Ricardo Gómezek eta Larry Traskek) egin du berreraiketa lan hori.
Antzinatean, euskararen hiztunen multzoa Ebro ibaitik Garona ibairaino eta Pirinioetan Kataluniako lurretaraino zabaltzen zen.K.o. lehenengo milurtekoan eremu horrek atzerakada itzela izan zuen Pirinioetan eta iparraldean, batez ere Erromatar Inperioaren eraginez. Erromatarrek latinetiko hizkuntza ekarri zuten berekin, etahizkuntza hura beren menpeko lurralde guztietan ezartzen saiatu ziren.
Orain arte, euskaraz ezagutzen diren lehen hitz idatziak, Akitaniako lurretan (Ipar Euskal Herria barne) eta Euskal Herri...