Giza eskubideak colombia

GIZA ESKUBIDEAK, URRAKETAK ETA KONPONKETAK

I. Sarrera
Giza eskubideak pertsonari aitortzen zaizkion zenbait oinarrizko balore edo ahalmenak dira. Ukaezinezkoak dira eta edozein antolamendujuridiko, demokratiko eta pluralistak babestu, zaindu eta betearazi egin behar ditu. Norberaren estatus, sexu, joera sexuala, etnia edo herritartasuna edozeina izanda ere, ukaezinak dira eta ezin dahauen kontrako legeak ezarri. Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsala, Nazio Batuen Erakundearen Batzar Nagusiak 1948ko abenduaren 10ean onartu zuen.
Hautatutako herrialdea lan hau jorratzeko Colombiada. Colombia, Amerikako herrialde bat da, hain zuzen ere, Hegoaldeko Amerikan kokatuta eta hiriburua Bogotá delarik. Venezuela, Brasil, Peru, Ekuador eta Panamarekin muga egiten du.1819ko urtarrilaren17an Simon Bolibarrek Kolonbiako errepublika aldarrikatu zuen eta gaur egun indarrean dagoen konstituzioak dioenez, Colombia zuzenbidezko estatu soziala da, errepublika unitarioarekin antolatuta,zentralizazio politikoarekin eta deszentralizazio administratiboarekin. Colombia, Amerikako laugarren estatu populatuena da, Estatu Batuak, Brasil eta Mexiko ostean.
Giza Garapenari buruzko Txostenarenarabera (2011), mundo mailan, Colombia 87. postuan agertzen da 0,710eko “IDH”a izanik, baina ez erregio guztiak dute garapen maila berbera. Garapen gehien duen eskualdeari “Urrezko Hirukia” deitzenzaio, eta hiruki hori Bogotá, Medellín eta Cali osatzen dute. Colombia ere, munduan hilketa per kapita gehien izan duen estatua izan da, baina 2005ean %38a jeitsiz. Datu hauek gatazka armatuak direla etaigo eta jeitsi egiten dira.

II. Garapena
Colombian dauden arazoak ugariak eta ezberdinak dira, baina azkenean egoera berdina dela eta loturik daude guztiak.
Orain dela mende erdia, Colombiabarruko gatazka armatua seguritate indarraren aurka egiten du. Hauek, bakarka edo talde paramilitarrekin jarduten dute, ezkerreko gerrillarien taldeekin. Zibilen kontrako erasoak gatazkaren marka...