Guia de cultivo de aguaymanto
IV
Agronomía de los cultivos andinos
Para una mejor comprensión de las diferentes tecnologías practicadas y las alternativas a implementarse, se han dividido los cultivos según sus características botánicas, en tubérculos, raíces, granos y frutales. La siguiente relación da una idea de la cantidad y variedad de cultivos domesticados en los Andes, de los cuales se describen losprincipales con mayor detalle en esta publicación. CUADRO 7 RELACIÓN DE LOS PRINCIPALES CULTIVOS ALIMENTICIOS ANDINOS
NOMBRE COMÚN NOMBRE CIENTÍFICO FAMILIA BOTÁNICA ALTURA ÓPTIMA DE CULTIVO, msnm 2 000-3 800 2 500-3 800 2 000-3 900 3 600-3 800 3 700-3 900 3 500-3 800 3 800-4 200 3 800-4 000 3 400-3 800 2 000-4 000 2 000-4 000 2 000-4 000 0-2 500 1 500-3 200 500-3 200 500-3 000 500-2 500 1 500-3 0003 900-4 200
Tubérculos
Papa Papa amarilla Papa Papa Papa Papa precoz Papa amarga Papa amarga Papa Oca Olluco/lizas Mashua/añu/isaño
Solanum tuberosum S. goniocalix S. phureja S. stenotomum S. ajanhuiri S. chaucha S. juzepczukii S. curtilobum S. tuberosum ssp. andigenum Oxalis tuberosa Ullucus tuberosus Tropaeolum tuberosum Ipomea batatas Arracacia xanthorrhiza Smallanthus sonchifoliusCanna edulis Pachyrrhizus ahipa Mirabilis expanda Lepidium peruvianum
Solanácea Solanácea Solanácea Solanácea Solanácea Solanácea Solanácea Solanácea Solanácea Oxalidácea Baselácea Tropaeolácea Convolvulácea Apiácea Asterácea Cannácea Fabácea Nictaginácea Crucífera
Raíces
Camote Arracacha Llacón/yacón Achira Ajipa Chagos Maca
22
NOMBRE COMÚN
NOMBRE CIENTÍFICO
FAMILIA BOTÁNICAALTURA ÓPTIMA DE CULTIVO, msnm 2 500-3 500 2 000-3 400 3 800-4 000 3 800-4 200 2 800-3 300 3 800-3 850 2 700-3 700 0-2 500 1 500-3 200 0-1 200 1 500-2 700 500-2 800 500-2 500 500-2 500 500-2 800 500-3 000 1 500-3 000 1 500-3 200 1 500-2 700 1 500-2 700 1 500-2 700 1 500-3 000 1 000-3 300 2 000-3 000 2 000-3 000 1 500-3 000 1 500-3 500 1 500-3 300 2 000-3 500 2 500-3 500
Granos
Maíz Quinuas devalle Quinuas de altiplano Qañiwa Kiwicha/achita/achis
Zea mays Chenopodium quinoa Chenopodium quinoa Chenopodium pallidicaule Amaranthus caudatus
Poacea Quenopodiácea Quenopodiácea Quenopodiácea Amarantácea Fabácea Fabácea Fabácea Fabácea Fabácea Fabácea Cucurbitácea Cucurbitácea Cucurbitácea Cucurbitácea Sapotácea Solanácea Solanácea Anonácea Anonácea Mimosácea Solanácea CactáceaPasiflorácea Pasiflorácea Caricácea Rosácea Rosácea Caprifoliácea Ericácea
Leguminosas de grano Tarwi/precoz Lupinus mutabilis Chocho Lupinus mutabilis Frijol Phaseolus vulgaris Ñuña Phaseolus sp. Pallar Phaseolus lunatus Pajuro Erythrina edulis
Cucurbitáceas Zapallo Lacayote o loche Caigua Chiclayo Lúcuma Aguaymanto Tomate de árbol Chirimoya Guanábana Pacae Pepino Tuna Frutales de altura Tumbo Tin tinPapayuela Capuli Mora Sauco Pushgay
Cucurbita maxima Cucurbita moschata Ciclanthera pedata Cucurbita ficifolia Pouteria lucuma Physalis peruviana Cyphomandra betacea Annona cherimola Annona muricata Inga feuillei Solanum muricatum Opuntia ficus indica Passiflora mollissima Passiflora pinnatistipula Carica pubescens Prunus serotina Rubus glaucus Sambucus peruviana Vaccinium floribundum
Frutalesde valles interandinos
Agronomía de los cultivos andinos
23
NOMBRE COMÚN
NOMBRE CIENTÍFICO
FAMILIA BOTÁNICA
ALTURA ÓPTIMA DE CULTIVO, msnm 0-3 300 0-3 900 500-4 000 1 000-3 200 1 000-3 800 1 000-3 000
Cultivos andinizados Trigo Triticum sativum Cebada Hordeum vulgare Avena Avena sativa Arveja Pisum sativum Haba Vicia faba Lenteja Lens esculenta
Fuente: Mario TapiaGramínea Gramínea Gramínea Fabácea Fabácea Fabácea
La altura óptima se ha definido en base al registro de la mayor frecuencia de cultivo en los Andes de Perú y Bolivia. Esta varía según la latitud, es decir la distancia a la línea ecuatorial; sin embargo su adaptación a áreas de menor altitud puede extenderse en algunos casos. Sin embargo, un indicador de adaptación climática es la altura máxima a...
Regístrate para leer el documento completo.