John Heartfield

JOHN HEARTFIELD
EA
FOTOMONTAXE


Ao termo da Primeira Guerra Mundial, o grupo alemán adscrito ao movemento Dadá ensaia
un procedemento de expresión alternativa á ilustraciónfigurativa (da que se desmarcaron
voluntariamente) próximo ao collage cubista e baseado na manipulación e montaxe de
fragmentos de distintas fotografías.
A grave depresión moral, social, económica e política quesufriu Alemaña potenciou a formación dun estado de conciencia política anticapitalista fronte ao cal este novo procedemento gráfico ao que chamaron fotomontaxe serviu a dous dos seus iniciadores, Georges
Grosz e John Heartfiod, como vehículo ideal de crítica e axitación, «comprendendo as posibilidades de expresión e o potencial subversivo do medio».
John Heartfield, artista alemán pioneiro dafotomontaxe. O seu verdadeiro nome era Helmut Herzfelde e naceu en Berlín o 19 de xuño de 1891. Ata 1914 tomou clases particulares de pintura e asistiu as escolas de artes aplicadas de Munich e Charlottenburg, Berlín.
En 1916, despois de dous anos de servicio militar, cambiouse de nome como protesta
contra o ultra nacionalismo da I Guerra Mundial. Ese mesmo ano foi nombrado director artístico daeditorial Malik, fundada polo seu irman Wieland Herzfelde.
Heartfield e o seu irman foron membros fundadores do Partido Comunista Alemán (KPD)
en decembro de 1918. Tamen se uniu o grupo dadaísta de Berlín, que publicaba periódicos como o Jeder Mann Sein eigner Fussball (1920), para o cal realizou as suas primeiras
fotomontaxes.
Cando o réximen de Hitler se estableceu en Alemaña, Heartfield fuxíu aChecoslovaquia.
Foi durante o período da Segunda Guerra Mundial cando o seu traballo resultou máis produtivo e máis representativo da sua personalidade como artista. A mayoría da arte de
Heartfield é una crítica satírica o Tercer Reich, e en particular a figura de Adolf Hitler.
Asimesmo, condenou o antisemitismo e a sociedade industrial capitalista.
Non volveu o seu país natal ata 1948.Desempeñou traballos de profesor universitario e
fundou a sua propia editorial. Para enton, xa estaba gravemente enfermo.
Foi durante a década dos cincuenta, e en Alemaña do Este, cando a sua obra foi realmente recoñecida polo público.
Heartfield continuou en activo durante varios anos, viaxando regularmente a China (onde
rodaría a súa primeira película, una obra autobiográfica), e realizandoalgunas exposicións
propias.
Para que quede claro, e antes de seguir falando de John Heartfield e da fotomontaxe, vamos a explicar que significa o termo fotomontaxe;
A fotomontaxe é o proceso, e tamén o resultado, de facer una ilustración composta de
outras, tratase dunha especie de college. Esta composición pode realizarse mediante recortes de outras ilustracións xuntando un certo número delas.Nalgunhas ocacións o composto de illustracións é fotografiado ata que a imaxe finalé una simple fotografía.
Desde a súa condición meramente técnica, a fotomontaxe é un tipo de ilustración relativamente
fácil, que tan só precisa dun concienzudo tratamento en cada unha das súas fases. «En
primeiro
lugar, un extenso e ben clasificado arquivo de fotografías de prensa e de actualidade. En
segundolugar, as tesoiras e a cola. Ante estes instrumentos, a fotografía (reproducida do arquivo
ou realizando
fotografías de pose) e, segundo criterio do deseño, a sobreimpresión, as proporcións, o

texto ... Utilizando fotografías (algunhas delas realizadas de pé feito), seguindo exactos
esbozos a lapis, montando hábilmente os distintos fragmentos “nova” composición fotográfica e retocando conpincel ou aerógrafo os imperfectos encaixes dunha con outra,
logra Heartfield unha imaxe final de perfecta e asombrosa verosimilitude, aparentemente
real (a xulgar por o «aspecto» fotográfico do mensaxe), coa que combater con eficacia a
retórica grandilocuente en que se expresa a propaganda nazi, paradoxalmente construída
segundo técnicas parecidas ás das seus máis «odiados» adversarios. En...