Karl marx

Biografia:

Karl Heinrich Marx (maiatzaren 5, 1818 - martxoaren 14, 1883) filosofialari eta politikaren teorialari alemaniarra. Ekonomia eta politikari buruz idatzi zuen. Manifestu Komunistarenegilea izan zen Friedrich Engelsekin batera 1848. urtean. Bertan, komunismoaren oinarri teorikoak eta helburuak lehen aldiz agertu ziren era sistematikoan.

Karl Marx sistema marxista eta sistemakomunista kaleratu zituen:

• Marxismoa Karl Marx pentsamenduan eta obretan oinarritutako doktrina filosofiko eta politikoen multzoa da.
• Komunismoa Karl Marx eta Agiri Komunistan plazaratu zutenideologia politikoa da.

Marxismoa:

Marx Hegelen filosofian, Adam Smithen ekonomia politikoan eta XIX. mendeko sozialismo frantsesean oinarritu zen, bere garaiko gizartearen kritika zientifiko etairaultzailea egiteko. 1883an Marx zendu zenetik, hainbat talde eta pertsonak erabili eta errebindikatu du marxismoa, orotariko proposamenak garatu direlarik izen honen azpian; sozialdemokrazia etakomunismoa, esaterako. Egun marxismoa mugimendu iraultzaile eta pentsalari ugarik bereganatu, erabili eta garatzen dute. Doktrina hau gidatzat zuen estaturik garrantzitsuena, Sobietar Batasuna, deseginbazen ere, gaur egun marxista gisa definitzen diren estatuak badira (Vietnam, Kuba, Txina, Ipar Korea eta Laos). Marx obra oso garrantzitsu bat idatzi egin zuen kritika bat eginez bere egungo sozietatezientifiko naiz erreboluzionarioari. Liburu honen izenburua hau da El capital: crítica de la economía política.

Komunismoa:
Mugimendu politiko gisa, komunismoak bere hastapenetatik gizarteklaserik gabeko gizarte bat izan du helburutzat. Hori izango litzateke gizarte komunista.
Karl Marxen teorietatik eratorritako planteamendu intelektual nahiz politikoei marxismo ere deitzen zaie.Planteamendu ideal honen oinarri-oinarriak honako hauek dira, sinplifikazio handia eginaz: Proletargoak bere egoeraren kontzientzia eskuratu, bere burua Alderdi Komunistan antolatu, iraultza egin eta boterea...