Las Casas En Polaco

PROROCTWA LAS CASASA

11/19/12 12:17 PM

PROROCTWA LAS CASASA
Tzvetan Todorov Proroctwo Las Casasa Podbój Ameryki. Problem innego Warszawa 1996

Pod sam koniec życia Las Casas pisze w swoim testamencie: "Sądzę, że z powodu tych bezbożnych, zbrodniczych i haniebnych czynów, popełnionych w tak niesprawiedliwy, tyrański i barbarzyński sposób, Bóg ześle na Hiszpanię swoją złość i swój gniew,ponieważ niemal cała Hiszpania miała swój udział w krwawych bogactwach, przywłaszczonych za cenę tylu ruin i zagłady". Słowa te, na poły prorocze, na poły złowieszcze, mówią więc o zbiorowej odpowiedzialności Hiszpanów, a nie tylko konkwistadorów; także w przyszłości, a nie tylko teraz. Zapowiadają też, że zbrodnia zostanie ukarana, a grzech odpokutowany. Z dzisiejszej perspektywy możemy ocenić,czy rozumowanie Las Casasa było słuszne czy nie. Można wprowadzić małą poprawkę do jego proroctwa i zastąpić słowo Hiszpania określeniem "Europa Zachodnia": nawet jeśli Hiszpanie odgrywają pierwszorzędną rolę w dziele kolonizacji i zniszczenia innych, to nie są w tym jedyni: tuż za nimi kroczą Portugalczycy, Francuzi, Anglicy, Holendrzy, a Belgowie, Włosi, Niemcy dołączają do nich później. Jeżelizaś w dziele zniszczenia Hiszpanie wyprzedzają inne narody europejskie, to bynajmniej nie dlatego, iż tamte nie próbowały im dorównać, czy nawet ich prześcignąć. Czytaj my więc "Bóg ześle swój gniew na Europę", jeżeli w ten sposób będziemy czuli się w bardziej bezpośredni sposób z tym związani. Czy proroctwo się spełniło? Każdy odpowie na to pytanie według własnego sumienia. Co do mnie, to będącświadom, że każdej ocenie teraźniejszości właściwa jest pewna doza arbitralności dopóki jeszcze pamięć zbiorowa nie dokonała selekcji, a więc będąc świadom ideologicznych uwarunkowań takiej oceny, wolę otwarcie przyjąć moją wersję
http://www.seminarium.org.pl/klerycy/knak/artykuly/003.html Page 1 of 11

PROROCTWA LAS CASASA

11/19/12 12:17 PM

zdarzeń, nie zniekształcając jej samym ich opisem.W ten sposób wybieram z teraźniejszości te elementy, które wydają mi się najbardziej charakterystyczne, a więc te, które zawierają w zalążku przyszłość lub powinny ją zawierać. Nie ulega wątpliwości zdawkowość wszystkich tych rozważań. Oczywiście wiele wydarzeń z niedawnej historii wydaje się przyznawać rację Las Casasowi. Niewolnictwo zostało zniesione sto lat temu, a zmanierowany starykolonializm (na wzór hiszpański) zniknął przed dwudziestoma laty. Dokonano, i nadal dokonuje się wielu aktów zemsty na obywatelach dawnych potęg kolonialnych, których jedyną osobistą zbrodnią często była przynależność do danego narodu. Anglicy, Amerykanie, Francuzi obarczani są zbiorową odpowiedzialnością przez swoich dawnych kolonialnych poddanych. Nie wiem, czy należy w tym dostrzegać skutek działaniaboskiej złości i gniewu, ale sądzę, że dwie refleksje narzucają się każdemu, kto zaznajomił się z reprezentatywną historią podboju Ameryki. Pierwsza - że dzisiejsze czyny nigdy nie zrównoważą bilansu zbrodni dokonanych przez Europejczyków (i że w tym sensie można je usprawiedliwić); a następna - że owe czyny są jedynie powieleniem najbardziej nagannych czynów Europejczyków. Wszak nie ma nic bardziejprzygnębiającego niż być świadkiem powtórki z historii, szczególnie wtedy, kiedy chodzi o historię zniszczenia.. Gdyby Europa teraz z kolei została skolonizowana przez narody Afryki, Azji czy Ameryki Łacińskiej (wiem, że dalecy jesteśmy od tego), byłoby to być może "pięknym rewanżem", ale nie byłoby to wcale moim ideałem. Pewna kobieta z plemienia Majów zginęła pożarta przez psy. Jej historia,streszczona w kilku wersach, jest przykładem jednej z krańcowych wersji stosunku do innego. Jej mąż, którego ona jest "Innym wewnętrznym", nie pozostawia już jej żadnej możliwości realizacji siebie jako wolnego podmiotu: w obawie przed narażeniem się na śmierć podczas wojny, mąż pragnie zażegnać niebezpieczeństwo, pozbawiając kobietę własnej woli. Wojna będzie jedynie historią mężczyzn: nawet...