Lengua

8.TESTUA

Testu hau manifestu politiko kritiko bat da, garaiko gizarte antolaketa eta egoera
politikoa salatzen duelako. Joaquin Costak idatzi zuen testu hau, mugimendu
erregenerazionistarenaitzindaria izan zen eta aurrean daukagun testuaz gain,
garrantzi handiko idatziak plazaratu zituen. Bere garaiko sistema politikoak zituen
akatsak salatzea zuen helburu, faltsukeria, ustelkeria...esaterako. Madrilen idatzi
zuen testu hau 1901ean, Maria Kristinaren agintaldiaren garaian; Espainia, pesimismo
eta krisi egoera batean murgildurik zegoelarik, hau da, Erregenerazionismoa etaErrastaurazioaren garaian.

Testu honen bidez, Errestaurazio garaiko gobernua azaltzen du, hauek gianerakoekiko okupatzen dute posizioa finkatuz. Taldeko oligarkak, primate bezala
aurkeztendituenak, euren buruzagitza osatzen dutenak eta erdialdean, Madrilen bizi
direnak. Lehen edo bigarren mailatik goragoko jauntxoak, lurraldean sakabanatutakoak.
Eta azkenik, gobernadore zibila. Bainaegitura faltsua da, kanpoko osagaiez osatzen baita. Oligarkak eta jauntxoak dira gobernatzaileak edo klase
gidariak, eta alderditan banaturik daude; talde arrotza lirateke. Hauteskundeetan,
klasekontserbadore eta gobernatzaileek herria galbidera daramate, euren posizioaz,
aberastasunaz eta masaka zuzentzeko duten aginduaz baliatuz, hauteskunde iruzurra
egiten baitute.

1874anerrestaurazioa hasi zen Alfontso XII.a borboitarrak erregetza
berreskuratzean. Antonio Canovas del Castillok Joaquín Costak testu honetan
kritikatzen duen errestaurazio garaiko sistema politikoa eratu zuen,herritarren
demokrazia eskariei entzungor eta herritarren eskubide indibidualak ezerezean utziaz.
1876an kontserbadore eta mkoderatu erredakilen xedeei egokitzen zitzaien
konstituzioa idatzi zuen.Subiranotasuna erregearen eta Gorteen esku utzi zuten eta
baita botere legegilea ere. Erregeak ministroak izendatzen zituen, Gorteak bildu eta desegin
zitzakeen, eta legeei betoa jartzeko...