Manual de seguridad laboratorio

Boas prácticas
en prevención
de riscos laborais

GUÍA TÉCNICA ISSGA

Manual de seguridade
no laboratorio

Edición:
Instituto Galego de Seguridade e Saúde Laboral (Issga)
Xunta de Galicia
Autoría:
Lucía Ferrón Vidán
Técnica superior en Prevención de Riscos Laborais do ISSGA
Doutora en Bioloxía
Fotografías:
Páx. 10, Ozarch; páx. 15, Decom; páx. 20, 21, 22 e 23, cortesía de JPSelecta.
Impresión: Tórculo Artes Gráficas, S. A.
Depósito legal: C 2261-2013
Santiago de Compostela, 2013

Boas prácticas en prevención de riscos laborais

Manual de seguridade no laboratorio
GUÍA TÉCNICA ISSGA

Instituto Galego de Seguridade e Saúde Laboral
Santiago de Compostela
2013

Introdución
Neste manual proporciónase a información básica para desenvolver o traballo
delaboratorio en condicións seguras, consonte a lexislación vixente en materia
de prevención de riscos laborais. Ademais de facer alusión aos principais perigos
e riscos, inclúense normas de conduta e traballo e protocolos de actuación en
caso de accidente. Considéranse fundamentalmente os riscos producidos nun
laboratorio onde exista exposición a axentes químicos.
Este documento deberá estar ádisposición de todo o persoal e constitúe un
punto de partida para unhas prácticas de traballo axeitadas. O empresario, como
responsable da seguridade e da saúde dos seus traballadores, deberá designar
unha persoa encargada (normalmente o director/responsable do laboratorio)
de engadir a información específica para cada laboratorio, co fin de facer deste
un lugar de traballo seguro.
Cómprelembrar que, naqueles laboratorios nos que se manipulan materiais
radioactivos (fontes radioactivas ou xeradores de radiacións ionizantes), o control
da exposición dos traballadores é competencia do Consello de Seguridade
Nuclear, que o fai mediante os servizos e unidades técnicas de protección
radiolóxica.

ÍNDICE

1. NORMAS XERAIS DE SEGURIDADE
1.1. Hábitos correctos no laboratorioPáxina
11
11

1.1.1. Hábitos hixiénicos

11

1.1.2. Outros hábitos persoais

11

1.1.3. Hábitos de traballo

12

2. CONSIDERACIÓNS RELATIVAS Á ESTRUTURA, AO DESEÑO E Á DISTRIBUCIÓN DOS
LABORATORIOS

14

2.1. Ventilación do laboratorio

15

2.2. Almacén de produtos químicos

16

2.2.1. Consideracións xerais

16

2.2.2. Actuacións básicas para reducir o risco16

2.2.3. Outras indicacións/recomendacións

18

3. CONSIDERACIÓNS DE SEGURIDADE RELATIVAS A INSTALACIÓNS
3.1. Instalación eléctrica
3.1.1. Control dos riscos derivados do uso de equipos e instalacións eléctricas
3.2. Instalación de gases a presión

19
19
19
20

3.2.1. Cor do corpo da botella segundo o tipo de gases

20

3.2.2. Recomendacións

21

4. SEGURIDADEDOS APARATOS DE LABORATORIO
4.1. Principais riscos de diferentes equipos de laboratorio e medidas preventivas
que se han adoptar

23
24

4.1.1. Aparatos con chama

24

4.1.2. Frigoríficos

24

4.1.3. Baños quentes e outros dispositivos de calefacción

24

4.1.4. Refrixerantes

25

4.1.5. Estufas

25

4.1.6. Autoclaves

26

4.1.7. Centrífugas

27

4.1.8.Instrumental analítico

28


5. CONSIDERACIÓNS DE SEGURIDADE RELACIONADAS CON ALGUNHAS OPERACIÓNS
COMÚNS NOS LABORATORIOS

Páxina
30

5.1. Transvasamento de líquidos

30

5.2. Operacións ao baleiro

31

5.2.1. Filtración ao baleiro

31

5.2.2. Secado ao baleiro

31

5.2.3. Extracción con disolventes volátiles

31

5.3. Mestura ou adición dun produtoquímico
6. EQUIPOS DE SEGURIDADE
6.1. Elementos de protección

32
34
34

6.1.1. Elementos de protección colectiva

34

6.1.2. Equipos de protección individual (EPI) e roupa protectora

37

6.2. Elementos de actuación

46

6.2.1. Duchas e lavaollos

46

6.2.2. Mantas ignífugas

47

6.2.3. Extintores

47

7. PROCEDEMENTOS DE PRIMEIROS AUXILIOS E EMERXENCIA...