Oihenart

Oihenart

Arnaud Oihenart 1592an jaio zen Maulen. Familia apalekoa izan zen. 1667an Joana d'Erdoy noble aberatsarekin ezkondu ondoren, Behe Nafarroara joan zen bizitzera. Han NafarroakoParlamentuko ordezkari eta hiriko zinegotzi izan zen. 1653an alargun geratu eta 1667an hil egin zen Donepaleun.

Oihenart gizon kultua zen: eskolatua eta ikasia (bost hizkuntza hitz egiten zituen). Politikazgain, bestelako arloak jorratu zituen: historia, bertsogintza, literatura... Oihenart izan zen Euskal Herria osotasunean hartu zuen lehena. Lehen kritikaria ere izan zen, eta beste idazleei buruzkokritikak idatzi zituen, batez ere Ziburuko Etxeberriri buruz.

Bere obrarik garrantzitsuenak hauek dira:

Notitia Utriusque Vasconiae (1638) Hiru liburutan banatuta dago: lehena, 14 kapitulukoa,Hitzaurrea; bigarrena, 17 kapitulukoa, Nafarroako antzinako historiari buruzkoa; eta azkenik, 13 kapituluko lana, Baskoniari buruzkoa.
Les proverbes Basques recueillis par le Sr. d´Oihenart. Bi zatiditu:
Atsotizac edo Refrauac: guztira 706 poema, frantsesera itzulita daude.
Oihenarten gaztaroa neurtitzetan: amodiozko poemak dira, oso landutako estiloarekin. Obra honekin, euskaraz poesia ezin delalandu dioen ustearekin amaitu nahi du, arau horiek kalte egiten ziotelako euskarari.
L'art Poéthique. Ez zen bere garaian argitaratu, eta Lafittek egin zuen, XX. mendean, bi ataletan bananduz:poesiaren erregela orokorrak eta erregela horien aplikazioa euskaran.
Egun Oihenart merezi duen bezala goraipatzen den arren, garai batean gutxietsia izan zen. Oso gizon zorrotza izanik, besteei egitenzizkien kritikak izugarri gogorrak ziren. Horregatik, Koldo Mitxelenaren esanean, Oihenarten ideiak ez dira ongi hartu: "Oihenartek eragin txikia izan du gure literaturan, kritiko intelektual handia izanarren".

Luis Villasante Kortabitarteren ustez, Oihenartek kritika eta objektibotasuna aitzakia hartzen zituen geroko idazleak kritikatzeko eta juzkatzeko, eta horregatik, ez dute estimu handitan...