Perfil dos escolantes





ESCOLANTES E ESCOLAS DE FERRADO
“Perfil dos escolantes”



















Marcos Seco Feal, 1º E. Primaria, Grupo B






A denominación de escolante faireferencia a un mestre particular, xeralmente sen título, que nalgunhas aldeas suplía a carencia de escolas públicas. Os escolantes ensinaban a instrucción primaria aos nenos durante o día e pola noitepodían atender tamén aos adultos. Coñecíanse tamén co nome de mestres de ferrado de pan, pois eran retribuidos con centeo pola súa labor. Outros nomes cos que eran coñecidos son os de mestres clandestinosdebido ao carácter das escolas nas que impartían clase. A maiores dos escolantes tamén existían os mestres incompletos, ou pasantes, que non tiñan estudos profesionais pero posuían un certificado deaptitude que os habilitaba para impartir clase. A de escolante era unha profesión maioritariamente masculina aínda que tamén había mulleres, pero era raro velas sobretodo en ambientes rurais onde ainstrucción da muller era vista como un perigo por parte dos labregos. As estadísticas en Lugo son de catrocentos setenta e sete escolantes fronte a trinta e dúas escolantas no século XIX.
Nalgúnscasos, os escolantes realizaban a labor de mestres como complemento á súa labor principal, así pois un escolante podía ser carpinteiro e impartir clase logo do seu traballo. Tamén desempeñaban esta laborcregos ou persoas que non servían para outras tarefas, xa fora por cousa da idade ou por algún tipo de enfermidade ou mutilación. Outra actividade, ilegal, era a de substituir, unha vez fose consentidopolos vecinos e a autoridade da vila, a mestres públicos que abandoaban as súas escolas. Os escolantes á fronte dunha escola pública ensinaban o mesmo que nunha escola de ferrado e incluso ás vecescompaxinaban o ensino en ambas escolas. Entre os escolantes máis destacados dos que aparecen na obra destacan José Rancaño que exerceu durante cincuenta anos e José Montes que o fixo por dezasete...