Plano Aldapat

Plano aldapatsua







Lan honetan plano aldapatsu batean objektu batek jasaten duen azelerazioa eta abiaduraren analisia eginen dugu. Horretarako Newtonen legeetan oinarrituz zenbaitondorio atera ditugu. Hasteko newtonen legeak era sinple batean azalduko ditugu eta gehien bat bigarren legean zentratu gara, gure galderei erantzuna emateko legerik aproposena delako.
Dakigun bezala,plano aldapatsu batean indar desberdinek hartzen dute parte eta hauek faktore desberdin askoren araberakoak izaten dira. Hauek guztiak ondorioen atalean azalduko ditugu.

Newtonen legeak
Newtonenlegeak gorputzen higidura azaltzeko erabiltzen diren hiru printzipio dira. Lege hauen formulazio matematikoa Isaac Newtonek argitaratu zuen 1687.urtean, bere Philosophiæ Naturalis Principia Mathematicaliburuan. Newtonen legeek, Galileoren transformazioekin batera, mekanika klasikoaren oinarria dira. Principia-ren hirugarren liburukian, Newtonek frogatu zuen lege hauek bere grabitazio unibertsalarenlegearekin konbinatuz gero, Keplerren legeak ondoriozta eta azaldu daitezkeela.
Newtonen legeak orokorki ezagutzen diren moduan erreferentzia sistema inertzialetan bakarrik aplika daitezke.Erreferentzia sistema ez-inertzialetan, indar errealekin batera indar irudikariak ere kontuan hartu behar dira.

Newtonen lehenengo legea edo inertziaren legea
Lehen legeak indarra jotzen du gorputzarenabiaduran aldaketak eragiten duen kausa moduan; era berean Erreferentzia sistema inertzialen kontzeptua sartzen du fisikan. Sistema ez inertzialak, azeleratuta dauden erreferentzia sistemak dira (edobiratzen daudenak).
Newtonen bigarren legea edo dinamikaren funtsezko legea
Newtonen bigarren legea formulatzeko era asko daude, objektu batean eragiten duten indarrak eta objektu horrek duen momentulinealaren aldakuntza erlazionatzen erlazionatzen dituelarik. Formulazioetatik lehena, hurrengo hau, mekanika newtondar eta erlatibistan betetzen da:
• Objektu baten momentu linealaren aldakuntza,...