Platon

1.DATU BIOGRAFIKOAK ETA TESTUINGURU HISTORIKOA
1.1. Bizitza eta idazlanak
Heziera
Atenasen jaio K.a. 427. Urtean, Prodos izen Platon goitizen (sorbalda zabalekoa). Familia entzute handikoapolitikan, hortik zaletasuna.
Platon jaio eta gutxira Perikles hil zen, Atenasen gainbehera. Goi mailako familien heziera (arteak eta letrak ikasi) Sokrates ezagutu ondoren benetako jakinduriarenbidea.
Politikarako joera
20 urterekin Sokrates ezagutu. Garaiko iritzien aurka zuzentasun erikoa bilatu nahi zuen. K.a. 403. Urtean demokrazia berrezarri Atenasen, K.a. 399an epaitu eta heriotzazigorra ezarri zioten Sokratesi (atzerriko jainkoen sinesmena eta gazteriaren galbide). Gertaerak eragin handia Platonen pentsamendu politiko eta filosofikoan; politikarako heziera joera galdu, nolazen posible Demokraziak hori egitea? Horren ordez gizarte antolaketaren ikuspegi berria. Sokrates kartxelan zegoela ihes egiteko aukera, baina bere printzipioen aurkakoa (legeak bete beharra)zeneta uko egin zuen.
Bidaiak eta akademiaren sorrera
Sokratesen lagunak arriskuan Platonek Atenastik alde egin eta Megarara joan Euklidesekin matematika ikastera. Egipton geometria jakintzak.Siziliara iritsi eskola pitagorikoaren ekarpenez jabetzera.
Sirakusan Dionisio I.aren koinatua Dion, Platonen gizarte eta gobernu sitema bertan praktikan jartzeko proposamena egin zion. Erregearekinhaserretu eta Egina uhartera alde egin, bertan esklabo hartu zuten (Atenasen etsaia) merkatari batek erreskatea ordaindu arte. Atenasen Platonek Akademia izeneko eskola sortu zuen, politikariak etagobernariak izango zirenak hezteko. Dionisio I.a hil eta Dionek berriro proposamena luzatu zion Dionizio II.na hezteko. Baian Dion eta Dionisio haserretu eta Atenasera itzuli zen. Hirugarrenezbueltatu zen Platon Dionek Sirakusako boterea hartu zuenean baina txarto atera eta Platon Atenasera bueltatu zen betiko Akademian jarduteko. K.a 347an hil zen, baina akademiak bizirik jarraitu zuen