Poema nahuátl
Xa paxkina paskat
(Wanti ni kanalanilh pa’pa)
Manuel Espinosa Sainos
Xa paxkiná paskat
wanti ka putsú xkgan
wanti tampawí xlitampachi
wanti makglhuwatatampaxkuta
wanti nikanalaniy pa´pa.
Xa paxkiná paskat
wanti lipekwa lakgapalakán
wanti makgat tsisní latamay
wanti mitliklh yawalh kuxi xapatam
wanti lekgamanalh xaxnekgni xanat
wanti nikanalanilhxpa´pa
wanti lakum spun kkiwi kgostaktalh.
Wanti nikanalanilh pa´pa
wanti aktawalalh xpipilekg
wanti kxtampin kiwi paxkinalh
wanti kkatsisni akgtsankgatamalh
wanti kkiwi mawakalhxlilakgapaskan
wanti stlan litlilh xtatlinkan
wanti jala jala lapaxkikgoy.
Xa paxkiná paskat
wanti pilam litaxtulh
stlan lip lip kgoslh katsisni
wanti akgapixtilh tlanka kiwi
wanti liya liyalakawakxilhka kwalhten
wanti nilakgatilh tapuchakgán
wanti nilakgatilh takgokgán.
Wanti nikanalanilh pa´pa
wanti likanalalh lakgtaxtut kkataxawat
wanti maksluntulu paxlh kkgalhtuchokgo
wanti lapaxkitlimatsamalh akgsawat
wanti kxmakni malanalh
wanti nikuxmukgaxika
wanti makglhuwa aktalamika.
Xa paxkiná paskat
wanti nilakgatilh xatsutsokgo litampachi
wanti nitampatawalalh likan
akxni xwamakapa´pa
wanti nimaktawalalh xmasekga jun
lakampi nitlanka nastaka xtsikit
wanti ni katsanawalh akxni paxkinalh.
Xa paxkiná paskat
wanti ni pekwanilh kitlam
wanti aklhtatatamalh kjutsutsu tawánakxní xtalaakgapixtinit xtalapaxkin
wanti limatsamalh latsukat puxkga
wanti paxkinama lama, paxkinama
wanti stlan litakxatayay lapaxkit
wanti kgalhkgalhinan klhkganatiji
wanti xtey kgalhkgalhinan.La amante
(La que no creyó en pa´pa luno)
Manuel Espinosa Sainos
La amante
la de las enaguas cortas
la de la faja enredada
y mil veces desenredada
la que no creyó en pa’pa luno.
Laamante
la mujer mas señalada en el pueblo
las más húmeda y nocturnal
la que provocó la erección de las mazorcas
la que jugó con las flores marchitas
la que ignoró la sangre de cada mes
la pájara...
Regístrate para leer el documento completo.