poesia hispanoamericana XX_2010 11

Dr. Gerardo Beltrán

LA LITERATURA EN LA CULTURA HISPANOAMERICANA
DEL SIGLO XX
III PARTE (POESÍA)

-año académico 2010/2011-

DESCRIPCIÓN:
Revisión de los principales momentos de la poesía hispanoamericana del siglo XX y
evaluación de su papel en la cultura de la época.

Conferencia (wykład-konwersatorium)
V curso, 1º semestre
2 horas semanales (30 horas - 15 semanas)
El curso se apruebamediante un trabajo final y asistencia a las clases o examen oral

PROGRAMA:
1. Poesía y cultura: la actitud contemporánea frente al texto poético.
2. Introducción a las vanguardias artísticas y literarias del siglo XX.
3. Introducción a las vanguardias artísticas y literarias del siglo XX (continuación).
4. Las vanguardias literarias hispanoamericanas y su contexto sociocultural.
5. El creacionismo deVicente Huidobro.
6. Jorge Luis Borges y el ultraísmo.
7. Otros ismos hispanoamericanos.
8. Otros ismos hispanoamericanos (continuación).
9. La revolución de César Vallejo.
10. Oliverio Girondo viaja en tranvía.
11. Pablo Neruda: espacios íntimos y abiertos.
12. Octavio Paz: nacionalismo y universalismo en la poesía.
13. La poesía hispanoamericana de la segunda mitad del siglo XX.
14. La poesíahispanoamericana de la segunda mitad del siglo XX (continuación).
15. Recapitulación: perspectivas de la poesía hispanoamericana en la cultura del
nuevo milenio.

LIBROS DE CONSULTA:
-BELLINI, GIUSEPPE: Historia de la literatura hispanoamericana, Editorial Castalia,
Madrid, 1990
-CERLALC: 24 poetas latinoamericanos, Coedición Latinoamericana, México, 1997
-COBO BORDA, GUSTAVO: Antología de lapoesía hispanoamericana, Fondo de
Cultura Económica, México, 1985
-JUARROZ, ROBERTO: Poesía y creación, Diálogos con Guillermo Boido, Carlos
Lohlé, Buenos Aires, 1980
-MILÁN, EDUARDO, Ernesto Lumbreras: Prístina y última piedra. Antología de
poesía hispanoamericana presente, Aldus, México, 1999
-PAZ, OCTAVIO, Luis Mario Schneider: México en la obra de Octavio Paz (tomo II),
Fondo de Cultura Económica,México, 1987
-TORRE, GUILLERMO DE: Historia de las literaturas de vanguardia, Ediciones
Guadarrama, Madrid, 1971 (tres volúmenes)
-VERANI, HUGO J.: Las vanguardias literarias en hispanoamérica (manifiestos,
proclamas y otros escritos), Fondo de Cultura Económica, México, 1995
-YURKIEVICH, SAÚL: Fundadores de la nueva poesía latinoamericana. Vallejo,
Huidobro, Borges, Girondo, Neruda, Paz, BarralEditores, Barcelona, 1978

LISTA DE LECTURAS:
Al comienzo del semestre se entrega a los estudiantes un dossier con los textos que
se comentarán a lo largo del curso.

MATERIALES

POESÍA Y CULTURA:
LA ACTITUD CONTEMPORÁNEA FRENTE AL TEXTO POÉTICO

WISŁAWA SZYMBORSKA (Polonia, 1923)
NIEKTÓRZY LUBIĄ POEZJĘ
Niektórzy –
czyli nie wszyscy.
Nawet nie większość wszystkich ale
[mniejszość.
Nie liczącszkół, gdzie się musi,
i samych poetów,
będzie tych osób chyba dwie na tysiąc.
Lubią –
ale lubi się także rosół z makaronem,
lubi się komplementy i kolor niebieski,
lubi się stary szalik,
lubi się stawiać na swoim,
lubi się głaskać psa.
Poezję –
tylko co to takiego poezja.
Niejedna chwiejna odpowiedź
na to pytanie już padła.
A ja nie wiem i nie wiem i trzymam się tego
jak zbawiennej poręczy.
POCHWAŁASIOSTRY
Moja siostra nie pisze wierszy
i chyba już nie zacznie nagle pisać wierszy.
Ma to po matce, która też nie pisała wierszy,
oraz po ojcu, który też nie pisał wierszy.
Pod dachem mojej siostry czuję się
[bezpieczna:
mąż siostry za nic w świecie nie pisałby
[wierszy.
I choć to brzmi jak utwór Adama
[Macedońskiego,
nikt z krewnych nie zajmuje się pisaniem
[wierszy.
W szufladach mojej siostry niema dawnych
[wierszy
ani w torebce napisanych świeżo.
A kiedy siostra zaprasza na obiad,
to wiem, że nie w zamiarze czytania mi
[wierszy.
Jej zupy są wyborne bez premedytacji,
a kawa nie rozlewa się na rękopisy.
W wielu rodzinach nikt nie pisze wierszy,
ale jak już – to rzadko jedna tylko osoba.
Czasem poezja spływa kaskadami pokoleń,
co stwarza groźne wiry w uczuciach
[wzajemnych.

Moja...