Reportaje Sahara

Historian atzera.
Sahara ozeano Atantikoko ertzean dagoen lurralde Afrikarra da. Kolonizazio garaian Portugalek eta Frantziak, Sahara bereganatu nahi izan zuten. Baina hau oso zaila egin zitzaien, saharauiak alde batetik bestera mugitzen baitziren, haien tribuekin. Azkenean, Espaina izan zen lurralde hau bere eskutan izatea lortu zuena, 1889 urte inguruan. Baina ONU erakundeak Afrikak libre izanbehar duela argi uzten du, europar potentziek ezin dutela jarraitu lurralde afrikarrak kolonizatzen. Orduantxe hasi zen deskolonizazio prozesua. Sahararen deskolonizazio prozesua 1976ean geldiarazi zen, Espainiak haren kolono izandakoak, Maroko eta Mauritaniaren eskuetan utzi zuenean. Beraz, Sahara zatituta zegoen bi herrialde horien artean, Espainiari interes ekonomikoak ematearen truke.Baina...NOLA EGIN ZUEN MAROKOK SAHARA HAREN ESKUETAN EDUKITZEKO?


Martxa Berdea:
Martxa Berdea, 1975eko azaroaren 6ean, Marokok eraili zuen estrategia bat izan zen, Sahara okupatzeko xedearekin.
Marokok 350.000 herritar eta 25.000 soldadu bidali zituen Espainiar kolonia izandako lurraldera, Hassan II. Erregearen aginduz, hau bereganatzeko.
Saharan gertatu zena bertakoek bakarri jakindezakete...

Jalil Said Filali saharauia: Lehen pertsonan bizitako esperientzia.
Jalil Saharako kanpamendu batean hazi zen eta gaur egun Bilbon bizi da. Duela urte batzuk Saharan geratutakoa eta gaur egun nola dagoenaren zergatia gertutik ezagutzeko aukera dugu.
Guk, saharauiarrok, Martxa Berdeari Martxa Beltza deitzen diogu. Izan ere, armada Marokiarra gure herritarrak hiltzen sartu ziren; pistolenmehatsuaekin haien etxeetatik ateratzen, hiria bonbardatzen...Errefuxiatuek kanpamenduak egiten dzituzten, salbu mantentzeko. Gure bizilagun den Arjelia laguntza eman zigun bakarra izan zen. Zonalde bat utzi ziguten eta guk, kanpamenduak eraiki genituen. Kanpamendu horietan saharauiarrak organizatzen hasi ginen, apurka-apurka. Baina oso zaila zen aurrera jarraitzea, desertuaren erdian baigeunden; ezgenuen ur edangarririk, ezin genuen ezer landatu... Arazoa larria zen, benetan. Gainera jende askok bere familia hirian utzi behar izan zuen. Seme-alabak, aiton-amona, gurasoak, anai-arrebak, lehengusuak, izeba-osabak, lagunak... ezin zenuen jain non zeuden. Guztia egun batetik bestera izan zen eta egun hartan merkatuan bazinen, eta bertan bonbardaketa egon bazen, hrian geratu zen harenfamiliarekin elkartu ezinik. Beste batzuk again kotxez atera ziren hiritik, oinez, korrika... ahal zuten moduan. Izan ere, saharauiar batzuk desertura egin zuten ihes, ezer gabe; eta besteak, berriz, hirian geratu behar izan ziren, Marokok barrera bat jarri baitzuen eta inork ezin zuen bertatik atera, ezta bertara sartu ere. Egun batetik bestera, desertuaren erdian topatu ginen, edo giltzapetuta, zureherrian bertan.

Gertatutako hau guztiaz... BA AL DAGO INFORMATUTA EUSKAL BIZTANLERIA?

Lau Andoaindarrek inkesta batean parte hartu dute, eta argi dago aurreko galderaren erantzuna EZ dela. Garratzitsuagoak al dira interes ekonomikoak eta aliatuak, herri baten sufrimendua baino?

ANA HERNÁNDEZ
16 urte, IKASLEA
1.Zein da, zuk dakizunez, gaur egungo Saharako egoera?
-Egia esan, ez nago osojarria gaiean, baina badakit ez dagoela egoera onean.
2.Zein lotura ikusten duzu Euskal Herria eta Sahararen artean?
-Bi herriek independentzia nahi dutela.
3.Ba al dakizu zer den Martxa Berdea?
-Ez.
4.Zerbait egin al duzu edo prest egongo al zinateke Sahara herrian laguntzeko?
-Prest nago Saharari laguntza emateko, baina egia esanda ez dakit nola lagundu.

AXEL GARCÍA
17 urte, IKASLEA1.Zein da, zuk dakizunez, gaur egungo Saharako egoera?
-Gaur egun Saharak arazo internoak ditu. Desertuak ez die ezer ematen eta jateko guztia kanpotik eraman beharra dute. Inkomunikatuta bizi dira, eta beraiengana iristeko ere arazo larriak daude. Paperak, elkarrizketak militarrekin... Egoera ez da ona.

2.Zein lotura ikusten duzu Euskal Herria eta Sahararen artean?
-Euskal Herria eta Sahara...