Tecnologia

Ñanduti (mombe'upy)

Mombe'uha: Lino Trinidad

Oikómi ndaje raka'e peteĩ mitãkaria'y, Mburuvicha ra'y imbarete ha iñakuãiteígui oje'éva chupe "Ñandu Guasu".
Peteĩ ko'ẽme ohechakuaasapy'a iñakaraku vaiteha peteĩ mitãkuña peky porãitére. Ha'ekuéra ojokakuaairũ. Hetaiterei oiko upérupi karia'y hesahóva avei pe mitãkuña rehe ha Ñandu Guasu, ohechakuaávo upéva, omendaséntema hese pya'evoi.

Pe mitãkuña he'i chupe:
– Ñamendáta rerúramo chéve peteĩ jopói añetete, oikoéva ambue kuéra jopóigui, peteĩ jopói iporã ha iñambuére imbyekoviapy'ỹva, upéicha rehechaukáta chéve nemborayhu –he'i chupe.
Péicha he'i ra'e avei pe mitãkuña maymáva karia'ýpe. Sapy'aitérõ ĝuarã ijaty hogapýpe mba'e porãita oĩ haguéicha pe jerére.
Ojereru chupe umi mbo'y ajurigua guyra rague sa'yparágui ijapopyre, ahániri katu umi namichãi itamby mimbigua térã itavera paráguigua.
Ojereru avei chupe umi piri ipyahapyre opaichagua, ha umi yvoty iporãvéva oĩva ñande ka'aguy rovyũre. Ha katuumi jopói apytépe ndaipóri peteĩnte jepe Ñandu Guasu remime'ẽngue.
Ndojekuaavéi upérupi Ñandu Guasu. Ha'e oho ra'e ka'aguýre ojeporekávo mba'e iporãvéva rehe ikatu va'erã omohu'ũ pe mitãkuñakorasõ. Ojuhusénte peteĩ mba'e porã ogueru va'erã jahechápa nomopy'akyrỹiri pe imborayhúpe.
Mombyry oikoháre, umi imba'ekañývaicha, ojuhu sapy'a peteĩ Ka'aguy Jarýi Rekoporã ojapóva hína peteĩ aopyahapyre mimbi ojeguapáva kuarahy sa'ýpe.
Ñandu Guasu oha'arõ oipyahapa porã raẽ peteĩ yvyra rakãre, ha ojapyhýta jave ogueraha haĝua hembiayhúpe, oñemboja upépe "Jasy Ñemoñare", oikóva avei pemitãkuñáre ijaguara. Opa'ã hikuái upépente voi ojuehe peteĩ ñorãirõ miémape.
Ñandu Guasu ipu'aka Jasy Ñemoñare rehe ha ojapyhývo pe mba'e potapyrã, Ka'aguy Jarýi Rekoporã rembiapokue, osopa umiiñimbo ha oparei chupe ipópe.
Heta oñeha'ã rire, Ñandu Guasu opyta jey mba'eve'ỹre. Oguapy upérupi peteĩ yvyra rakã guasu piru ñeno ári ojepy'amongeta.
Upéicha oĩhágui hína, ohecha sapy'a isy...