TEMA 14

TEMA 14
Claves do rexurdimento:
A) a recuperación da literaria do galego, dignificación como lingua e recuperación e ampliación social dos seus usos.
B) Aparición dun movemento político-ideoloxico revindicador da personalidade colectiva galega e defensor dos dereitos.
Periodos do Rexurimento:
a) Periodo precursor(1833-1862): Autores como Alberto Camino, Francisco Añon, Xoan Manuel Pintos.Participaron no movemento provincialista e usaron o galego con autoridade. Cantares Gallegos 1863.
b) Rexurdimento Pleno(1863-1888) son os anos centrais do Rexurdimento. Unha serie de autores conseguiron un sistema literario galego autonomo, cotas moi altas de calidade.
Este periodo destaca po Pondal, Curros, Rosalía.
O xenero predominante é a poesia 1880 Maxina ou filla espúrea (Valladares), 1882 Afone do xuramento.
Nesta epoca proliferan os “Xogos Florais” concursos literarios que serven para fomentar o uso escrito do galego. Aparecen as as primeiras gramaticas e diccionarios sobre o galego. Prensa como: O galiciano (pontevedra).
No ano 1880 publicase Follas Novas, Saudades Gallegas(Carvajal), Aires da miña terra (Curros Enriquez), Queixumes dos pinos(pondal).
c) Depresion Finisecular:1889-1914: declive que afecta mais a calidade das obras do que á cantidade. recreación mitico-historica son as cordas mais pulsadas por escritores. A narrativa e o teatro enraizan timidamente. Esto acaba co nacemento en 1916 das Irmandades da Fala.
Obxetivos do Rexurdimento:
A) Mudar a consideracion negativa con respeto ao uso e as calidades do idioma galego. Argumentos de prestixio( orixe latina)arguementos de utilidade (lingua maioritaria dos galegos) argumentos de identidade (lingua como maximo sinal de identidade galega)
B) Ampliar os ambitos de uso do idioma galego: literatura , prensa periodica
C) Estudar e depurar o idioma galego. Primeiras gramaticas e dicionarios. Elaboracion dun modelo de galego culto ou estandar.
D) Reivindicar o pasado historico.
Ambitos de actuacion e principaisiniciativas:
a) Historiografia: edicion das primeiras obras que falaron da nosa historia e que das teses celtistas sobre nosas orixes como pobo(manuel Murguia)
b) Filoloxia: primeiros diccionarios e gramaticas do galego, que abriron un forte debate ortografico e normativo entre as tendencias foneticistas e as etimoloxistas. Partidarias dunha norma fiel ao tronco do galego-portugues.
c) Prensa:escrita coa edicion de xornais, almanaques e revistas integral ou parciais en galego. Estas publicacions fan unha apaixonada defensa so galego. Denunciaba os abusos que padecia a clase labrega. A gran parte da literatura no seculo XIX veu a luz na prensa.
d) Folclore: con Murguia abando material procedente do acervo literario oral popular. Reinvidicacion da beleza e autenticidade presente en bailes etraxes.
e) Musica: creacion de orfeons e coros que rescatan e difunden as cantigas e aires populares. Xoan Montes (negra sombra)
f) Literatura: convocatoria de certames literarios como “xogos florais” e fundacion de primeiras imprentas.


Precursores do rexurdimento:
O galego enmudece outra vez coa raiña Isabel 2, en 1837. Solo alguns autores rompen ese silenciol. “El recreo compostelano”, “Elporvenir”.
Representacion mais emblematica “Album de la caridad” volume que recolle os textos presentados aos “xogos florais”. Composicions premiadas duns cuarenta autores distintos nos que xa aparece Rosalia e Pondal.
Os autores que cultivan o galego antes da aparicion dos Cantares Gallegos, reciben o nome dos “precursores”.
Antonio Benito Fandiño: autos de “a casamenteira”. Tratase dunha pequenaobra de teatro en versos octosilabos. Trata o tema dos casamentos amañados ou por interese, para denunciar e desmascarar o papel das “casamenteiras”.
Nocomedes Pastor Diaz: escritor romantico e politico liberal , autor do poema de tematica amorosa “a alborada”. Descubriuse outro poema seu “Egloga. Belmiro e Benigno” poden considerarse as primeiras pezas autenticamente literarias do seculo XIX....