Tximinoa Bilusik

TXIMINOA BILUSIK/EL MONO DESNUDO

Hasteko tximinoen jatorriari buruz hasiko dugu hitz egiten.
Hasiera batean, urtxintxei buruz hitz egiten digute. Amerikako urtxintxa batzuk agertu ziren, haien oinak beltzak ziren eta inoiz ez zen existitu beste animali mota bat horrelakoa, beraz, zientziarako animali bat bezala kontsideratu zuten. Animali honen garapena ikertzen eta azaltzen zaiatu ziren,eta bazekiten ezin zutela hasiera batetik animaliaren historia ezagutu, beraz, pausu batzuk jarraitu zuten, hala nola, izen bat ipini zioten, bere jarrera eta itxura aztertu...
Gizakiok ez gara urtxintxak bezala, baina animali honi bezala, gizakiaren historia hasieratik ezagutzeko zenbait pausu eman behar ditugu.
Lehenengoz beste espezie batzuekin konparatuko dugu, bere eskuak, begiak, hortzak...gizakia garapenaren kanpoan zegoela zirudien, eta azkenean ikusi zuten tximinoarekin konparatuz, zenbait ezaugarri komunean zituztela, nahiz eta bere hankak luzeagoak izan, besoak eta oinak laburragoak... eta desberdintasun garrantzitsuena haien larrua zen, animali guztiak ile asko dutelako, eta gizakia larru lanpiña zuen (hau esan nahi du ilerik ez izatea), ez zegoen animali bat ilerik gabe, etailea galdu zutenak animali handiak ziren ala hegaztiak hegaz egiteko, argudio hauen ondorioz deitzen zaio "tximino biluzia".
Gero bere hurbileko senidei begirada bat eman zioten eta fosiletan zeuden aztarnak ikertu zuten, hemendik zerbait gehiago jakiteko gizakiaren garapenaz.
Tximino biluzia hasiera batean intsektiboa zela esan dezakegu.
Primatea garatzean, bere ikusmena hobetu zen, eskuakgaratu ziren janaria hartzeko eta bere burmuina handitzen joan zen…
Duela 25 edo 38 urte, pre-tximino hauek garatuz joan ziren tximino erreal batean bihurtzeko, bere buztana luzatu egin zen, eta bere gorputzaren tamaina aldatuz joan zen.
Denbora pasa ahala kulunkatzen, besoak mugitzen eta adarretatik aurrera egitea lortu zuen, bere buztanak motzagoa bihurtuz joan zen eta bere gorputza ez zen haindeserosoa.

Gure arbasoak ehiztari hoberenak izan behar ziren. Aintzineko lurreko tximinoaren burmuina handiagoa zen, garatuagoa zegoen, eta antolaketa soziala lortu zuten.
Ondoren, arma artifizialak erabiltzen hasi zuten eta erantzun onak jaso zituzten: errazaren teknikak hobetu egin ziren.
Asmatu zuten etxeko erraztasunak, sua, despentsa, aterpeak…
Primateen artean, ikusmenak usaimena bainohobeagoa zen, janaria bilatzerakoan, fruituen koloreak oso garrantzitsuak direlako.
Zenbait desberdintasun aurki ditzakegu haragijale eta haien artean, hauek ez dute janaria biltegiratzen eta haragijaleak egiten zuten baita ere egunero metro asko bidaiatzen dituzte harrapakin baten bila, baian tximinoak ez… tximinoak ez zuten itxura perfektuena, baina esan dugun bezala, haien burmuina apartekoazen eta hau arrakasta lortzeko posibilitateak ematen ditu.
Haragijaleen beste ohitur bat, arrak ehiztatzera joatea eta emeak kumeei zaintzen geratzea zen, tximinoentzat hau ikustezina zen, hauek haien bizilekutik urruntzean beste ar bat haiek familia kenduko zutela uste zuten, honen konponbidea tximinoak maitemintzea eta fidelitatea gordetzea zen; beste animalietan hau ohikoena zen, bainaprimateentzat zaila zen. Hau lortzerakoan, tximino ehiztaria, haragijale hilgarriaren papera hartu zuten eta primateen ohiturak aldatu ziren. Hauek aldaketa biologikoak izan ziren, aldaketa kulturalak baino, eta espezie berria genetikoki aldatu zen modu honetan.
Bestaldetik, esan dezakegu beste gai interesgarria sexualitatea dela.
· Gizakia primate, haragijale eta komunitate zibilizatu konplexu batenkide bezala, era desberdinean bultzatuak izaten dira.
Gizakia dituen oinarrizko ezaugarri sexual guztiak basoetako tximinoari zor dio. Baina ezaugarri hauek denboraren poderioz, aldatuz joan dira gizarteko estruktura konplexuari egokitzeko.
Gizakietako jokaera sexuala 3 faseetatik igarotzen da: bikotearen eraketa, ugalketa baino aurretiko jarrera eta ugalketa.
- Bikotearen eraketa:...