Unidad 15 Gallego 1 Bach


TEMA 15 – O REXURDIMENTO PLENO (I) ROSALÍA DE CASTRO


1.- Aspectos biográficos. Cfr. pp. 308-309.



Nacemento (1837) Filla ilexítima dunha fidalga de familia decadente. A infancia pasouna en Padrón, marchou logo a Santiago, onde recibiu unha esmerada educación (francés, canto, piano, deseño de lectura e escritura). Rosalía entra en contacto cunha mocidade intelectual. En 1856 marcha a Madrid,onde coñece a Manuel Murguía, con quen se casa.
En 1861 publica en El Museo Universal de Madrid, o seu primer poema en alego “Adios, ríos, adiós, fontes”.
En 1862 morre sua nai e edita o poeta “A mi madre”.
Un ano despois aparece o primer libro totalmente escrito en galego “Cantares Galegos” obra fundamental da nosa literatura.
En 1880 publica El primer loco e Follas novas.
En 1884 En lasorillas del Sar (poemario)
Morre en 1885, en extrema pobreza, marxinada-abandonada pola intelectualidade da época.

2.- Singularidade da figura de Rosalía.

Muller culta: falaba francés, lía obras de filosofía, relacionábase coa intelectualidade (galega e española) máis importante da época…
Criterios propios e contestataria: rexo carácter, clara vontade de ser escritora, consciente do que facíacando rompía os moldes do seu tempo.
Foi pionera de correntes de pensamento social e político (feminismo, anticapitalismo, nacionalismo progresista.
Rosalía é unha figura singular (literariamente) por tres aspectos: Por participar na posta en marcha dun sistema literario galego autónomo usando unha lingua marxinada, rompe todas as barreiras temáticas e cultiva non só a poesía, senón tamén, a prosa.Forma parte da literatura universal: Obra traducida a numerosas linguas e estudada en universidades de todo o mundo.
En vida, dificultades para publicar Penuria económica, condición de muller, heterodoxia do seu pensamento.
En vida, ataques durísimos (do estamento eclesiástico, de algúns intelectuais).
Antes de morrer, deu orde de queimar manuscritos inéditos e cartas.


3.- O compromiso social.Obra con forte compoñente social:
a) Defensa do idioma e cultura galegos fronte á visión común da época.
b) Identificación cos problemas do pobo galego, especialmente coas mulleres campesiñas (“as viúvas dos vivos”).
c) Denuncia das inxustizas e abusos cometidos con Galicia e cos galegos, facendo fincapé no tema da emigración e as súas graves consecuencias.
d) Reivindicación dos dereitos da muller,comezando polo “dereito a escribir”, a ser “literata” nunha sociedade na que a desigualdade estaba vixente.



4.- O feminismo.

Na segunda metade do século XIX, a polémica feminista irrompeu con forza, xerando un fote debate entre os que defendían o dereito da muller a ocupar un posto máis xusto na sociedade, en igualdade de dereitos co home, e aqueles que, defendían que a muller debíacontinuar recluida no ámbito doméstico, sin acceso á cultura nin á educación.
As escasas escritoras que había empregaban habitualmente o español, trataban temas “femeninos” desde ópticas moderadas, limitándose ao cultivo do xénero poético.
Rosalía é unha figura illada, pois afástase do común das escritoras do seu tempo.

5.1.- Obra literaria en galego: A obra escrita por Rosalía consta de dous libros depoesía, cos prólogos en prosa, Cantares gallegos e Follas novas, e un relato Conto gallego.


5a.- Cantares Gallegos.

Foi o primeiro libro publicado integramente en galego.
Consta de 36 poemas, vinculados a unha cantiga popular que Rosalía reproduce e glosa con maior ou menor extensión.
Algúns dos poemas teñen á propia Rosalía como protagonista, pero a maioría, ceden a voz a outras presonaxes,case todas de extracción social popular e labrega.
Nos poemas vaise compoñendo unha especie de retablo ou “fresco” da Galiza da época, dos seus costumes, crenzas, cultura, idioma ....
Cantares gallegos é tanto un libro “folclórico”, como un documento reivindicativo y dignificador de Galiza.
Os 36 poemas van precedidos por un prólogo en galego, onde a autora pide disculpas polo posíbeis defectos...