Durangoko hereseak

Aurkibidea

• Gaiaren sarrera 2

• Durangoko hereseak 3-5

• Odorioa 6

• Bibliografia 6

SARRERA

Zihur jende askok, gazteenak batipat, nahiz eta inoiz entzunda izan, ez daki zehaztasun gehiegirekin heresia zer den. Ni ere, lan honekin hasi arte behintzat, jendetza horren artean nengoen, baina historiarako nire herriko pertsonai edo gertaera historiko bati buruzko lan bategitea agindu zidatenean mugimendu honi buruz gehiago jakiteko aitzakia egokia iruditu zitzaidan. Hori dela eta, nire lan honen gaia hurrengo hau da: Durangoko heresia.

Lan honek niretzako izango duen helburu nagusia, beraz, heresia eta batez ere Durangoko heresiaren gainean zertxobait gehiago jakitea izango da, eta nola ez, nire herriraren historiari buruz ere zerbait gehiago ikastea.Lanari hasiera emateko, Durango gertaera honi dagokion denbora eta egoera egokian kokatuko da, hots, momentu hartako kontestua izan go da aztergai (heresiaren sorreraren eragileetako bat). Ondoren, Alfoso de Mella fraidea, inguru hortan heresia piztu edo mugimenduan jarri zuen pretsonaia, aurkestu eta ezagutuko dugu. Fraile frantzizkotar honen bizitzari buruz zertxobait ikasi eta gero,aztergai dugun mugimendu hau zertan oinarritu zen edo zer sinismen jarraitzen zuen ikusiko da, baita Durangaldean izan zuen harrera eta durangarren artean izan zuen arrakasta ere. Amaieraruntz, heresiren aurka azaldu zen errepresioa apur bat ezagutaraziko da eta honen aurrean heresiaren jarraitzaileek izan zuten jarrera eta hartu zituzten neurriak ikusiko dira, azken honekin, bitxikeri bezela,Durangaldeari zergaitik “tronperri” deitu izan zaion argituko zaigu baita. Eta azkenik, Fray Alfonsoren heresiaren eta Ambotoko sorginkerien artean erlaziorik ba al dagoen planteatuko da, galdera airean geratuko delarik.

DURANGOKO HERESEAK

Heresiaren testuingurua: Durango

Durangoko merindadeak hamabi elizate hartzen zituen, Batzar Orokorra, Gerediaga izeneko tokian ospatzen zelarik. 1200urterarte Nafarroako erreinuari lotuta egon zen, Bizkaian sarturik baina betiere berezitasun zenbait mantenduz (Bizkaiko Jaunak aginteren bat bazun baina bainaDurangaldearen autonomia begiratuz beti). Aipatutako urtean, Gaztelako Alfonso VIIIak Gasteiz hartu zuelarik, haren menpe gelditu zen. Hamabi urte geroago, hark Bizkaiko Jaunzen Diego Lopez Harokoari utzi zion, berarentzat eta bere ondorengoentzatutzi ere. Durangaldea eta Bizkaiko jaurerriaren arteko batasuna hertsiki pertsonala zen. Honela, Durangaldeak bere antolamendu propioa mantendu zuen, hango fidel eta errejidoreek autonomia zabala zutelarik. 1628arte gorde zun Durangadeak bere administrazio independientea, eta ordurarte ez zuen Jaurerriko karga orokorretarako laguntzarik eman behar izan. Durangoko herriari dagokionez (bere izenzaharra Tabira edo Villanueva de Tavira) ezin jakin dezakegu, zehatz-mehatz, noiz sortua den.

Durango, behe-ertaroan (XI-XV), jaurerriko gunerik garatuena izan zen, ohial-industria garrantzitsuenetarikoa hain zuzen ere. Baina merkatari eta artisauen ondoan, lehen baztertu eta langabetuak pilatzen hasi ziren, eta Europan bezala, hemen ere, gosea eta pobrezia ziren behe-maialko jendearen egunerokoogia.

Honako saltsa honetan, ez da harritzekoa, XIV eta XV mendeetan zehar Mendebaldeko Europa astindu zuen krisialdi sakonarekin batera “Los herejes de Durango” izenarekin ezagutu den mugimendua sortzea.

Heresiaren fundatzaile

Alfonso de Mella izeneko fraile frantzizkotarrak piztu eta bultzatu zuen Durangoko heresia. Zamorakoa izan eta jatorriz Gaztelakoa zen arren, familia honekmaiorazko bat zeukan Barrenkalen (Durangoko alde zaharreko kale historiko bat). Heresearen aita Gaztelako erregearen enbaxadore izan zen Italiako lurraldetan, horrela, heresea ere Italian asko ibilatakoa genuen. Alfonso de Mella hau, Zamorako apezpiku izan zen Juan de Mella jaunaren anaia zen. Anaia honek hereseraen alde jokatu zuen behin edo bitan (Aita Santuaren aurrean), batez ere kardinal izan...