Ontologia

ONTOLOGIA~

Kurtso honetan zehar Filosofian hainbat gai ikusi eta ikasi ditugu,bost konkretuki : Antropologia,Epistemologia, Ontologia,Etika eta Politika.Haietatik lan hau egiteko bat aukeratu behar genuen eta berataz azalpenak eta adibideak ipini eta nik aukeratu dudana ONTOLOGIA da.Gai hau aukeratu dut interesgarriena iruditu zaidalako,ontologia errealitateari buruz egiten duelako gogoetaeta gaur egun errealitatea zer den eta zer ez den jakitea oso zaila da.
*Zer da ontologia ?
Ontologia hitzaren azalpen etimologikoa hau da: Ontologia grekerako bi hitzetatik dator alde batetik ontos:” izaki” eta bestetik logos:”ikasketa”.Ontologia metafisikaren atal bat da zeinak izaki orokorra eta bere propietateak aztertzen ditu.
Aipatu ahal dugu ontologia izakia nolakoa den aztertzenduela.Ontologiak gizakia definitzen du eta gauzen funtsezko kategoriak ezartzen ditu euren jabetzen,egituren eta sistemen ikerketetatik aparte.Oso garrantzitsua da jakitea ontologiak izakiak ikertzen dituela, existitzen diren neurrian eta ez da oinarritzen euren eginetan eta haiek lortzen dituzten jabetza partikularretan.Ontologiaren oinarria zergatik existitzen diren gauzak eta zergatik gauza horiekmugitzen diren da. Errealitatearen hurbilketa honen arazo naguasia Jakintzaren Teoria da(epistemologia).Izakiak ikertu baino lehen ,filosofia Aro Modernotik aurrera planteatzen da zein posibilitate dituen giza jakintza jakiteko zer diren gauzak.Gizakiaren ezintasuna gauzak berez zer diren ezagutzeko,ontologiaren eboluzioa hautsi du zientzia bezala.
Zenbakiak eta kontzeptuak gauza abstraktuenbarruan daude hau da,gauza abstraktuetan sartuta daude gizakien,mahaien,txakurren eta loreak ez bezala.Ontologiak egiten duen galdera da zein irizpide erabiltzen den ezartzeko entitate bat abstraktua edo konkretua den,zeren eta entite abstraktu batzuk daude ez dakigunak existitzen diren.
Ontologia era aipatu dudan guztiaz aparte,erreflexioa egiten du unibetsalei buruz(garago esan dudan bezala,jabetzei edo atributuei buruz).Erreferente hauek justifikatzen dute indibuduei buruz esaten dena:ontologoek eztabaidatzen dute unibertsalen existentzia gauzetan eta buruan.Adibidez:unibertsal baten erlazioa “horia” eta duen partikularra “eguzkia” edo gertaera baten erlazia “Gaur nire ama janaria erosi du” eta bere parte-hartzaileak”ama eta janaria”.
[pic] [pic]
*Ontologia historian zeharAntzineko pentsalari Grekoa,Aristoteles, “prote filosofia” batez hitz egin zuen.Horri ezker erraza izan zen desberdintzea ontologia eta metafisika.“Ontologia” hitza XVII mendearen hasieran erabiltzen hasi zen, enteen genero gorenen ezagutzarekin lotzen zen eta “metafisika orokor” gisa identifikatu zen.Ontologia hau bakarrik erabiliko zen formalidadeetan.Aristoteles esandakoa frogatzeko hartu munduandagoen edozer eta erreparatu,ez maskota bat,aulki bat,okel zati bat bezala,baizik eta zerbait izango balitz bezala. Zehaztasun gehiagoz esanda,ontologia izakiaren zein kategoriak funtsezkoak diren zehazteaz arduratzen da eta galdetzen da ia kategoria horietan zer objetu kalifikatu daitezke izaki gisa;eta zein zentsumenekin jasotakoak. Ontologia hitza erabili zuen lehenengo pertsona ,uste denbezala,Rodolfo Goclenio izan zen bere obran.Bertan baieztatzen da ontologia entitatearen filosofia dela.Geroago Leibniz zientzia izatearen eta ez izatearen,gauzen eta haien moduen,substantziera eta istripuaren bezala azaldu zuen.Azkenik Christian Wolf defendatzen du metodo deduktibo bat bezala,eta aztertzen ditu egokitzen diren prediktuak entearekiko.
*Ontologiak egiten dituen galdera batzukOntolgia galdera batzuk egiten ditu haien artean ezagunenak:”Jainkoa existitzen da?”,”Existitzen dira entitate mentalak,ideia eta pentsamentuak bezala?”,”Entite abastraktuak existitzen dira,zenbakiak bezala?”, “Unibertsalak(jabetzak edo atributoak) existitzen dira?”, “Zertarako gaude hemen?”... Galdera hauetako bat aukeratzen badugu adibidez,zenbakiak existitzen diren eta pentsatzen hasten bagara...