Las colonizaciones en la Península Ibérica


COMENTARIO DOS TEXTOS SOBRE AS COLONIZACIÓNS

Os textos que temos para comentar proceden todos de diversas fontes históricas que nos permiten, senón coñecer, aproximarnos ao tema de estudo. As fontes máis importantes son ás grecolatinas, pero existen outras que tamén nos aportan información, como as bíblicas, as exipcias e a epigrafía.
Neste caso, os documentos fan referencia á fundación decidades ou se contextualizan na época das colonizacións (aproximádamente no I milenio comezaron, aínda que as datacións non están moi claras). Neste período e grazas a estos documentos, houbo contactos entre a Península Ibérica, as civilizacións do Próximo Oriente e as civilizacións clásicas.

A afluencia de pobos do este do Mediterráneo , coa conseguinte colonización, cara á Península Ibéricadátase no I milenio a.C.

Un destos pobos serían os fenicios (os colonizadores máis antigos e influíntes da Península Ibérica). Proviñan de Fenicia (na actualidade: Líbano) e chegaron sobre o século IX a.C.
Probablemente, as terras africanas foron a primeira escala antes de que os fenicios chegaran á Península Ibérica. Plinio danos un testimonio de isto ao falarnos do asentamento costeiro deLixus, que se atopa no noroeste de Marrocos e fundado no século VII a.C. Despois pasará a mans cartaxinesas ata rematar como colonia imperial romana.

Fundaron colonias importantes como a de Gadir (Cádiz), Malaka (Málaga), Sexi (Almuñecar) ou Abdera (Adra). A presenza fenicia estaba limitada á costa andaluza e a súa influencia no interior estivo asociada a cultura de Tartessos.
O asentamento máisantigo da Península Ibérica é Gadir (Cádiz), que suscitou a numerosas investigacións e debates en moitos dos autores clásicos e tamén nos contemporáneos.
Temos varios documentos gráficos (mapas) sobre a reconstrución da cidade seguindo distintos modelos. Isto ven a demostrar que aínda hoxe descoñecemos a ubicación exacta desta fundación fenicia.

Por outra parte, tamén temos a presenza dosgregos cara o século VIII a.C cun primer contacto (evidencias materiais) que se consolidará nos séculos VII e VI coa fundación de cidades propiamente de orixe grego. O punto de partida cara a Península Ibérica foi a súa colonia de Massalia (Marsella) e fundan cidades como Emporion (Ampurias) e Rhode (Rosas).

As factorías fenicias tiñan unha inclinación pola parte sur da Península como un mecanismode defensa previo ante posibles enfrontamentos cos gregos, que tiñan situadas as súas colonias no norte do Mediterráneo. Sen embargo, o enfrontamento fíxose inevitable e desenvocou na Batalla de Alalia (537 a.C). Gañarán os fenicios supoñendo así o fin da expansión grega no Mediterráneo occidental.

Por último, temos aos cartaxineses. Tras a caída de Tiro no Próximo Oriente (século VI ca.) enmans dos babilonios, a colonia fundada polos fenicios no norte de África (no IX a.C), comeza a tomar relevo, xunto cos fenicios, no comercio co Mediterráneo occidental. Estes, dende Cartago, fundarán unha serie de cidades como Ibiza ou Cartago Nova.

Aceptouse durante moito tempo, sobre todo para as fundacións máis antigas, as datas que proporcionaban os textos antigos. Pero co paso do tempo e ,sobre todo, co nacemento dunha arqueoloxía máis rigurosa, comézase a dudar destas. Os vestixios materiais demostraron que os lugares ocupados polos fenicios eran moito máis antigos que as datas que aportan as fontes literarias. Isto pode darse gracias a utilización do carbono 14 (un dos métodos máis importantes na arqueoloxía nestos anos).

Estas parten de acontecementos importantes míticos elendarios para proporcionar unhas datas concretas. Isto é o caso do fragmento de Veleyo Patérculono no que podemos ver ,novamente, como se apela a un pasado mítico (de deuses e heroes) para explicar a orixe ou as causas das fundacións de determinadas cidades. Dende unha perspectiva helenizante, no texto fálanos da descendencia divina de Pelops, que chegou a controlar todo o Peloponeso ou a “ illa...