Ciclos De Prosa Medieval

Prosa galega medieval
Tres ciclos: Breton, Clásico e Carolinxio

O CICLO BRETÓN comprende a literatura producida sobre a
Materia de Bretaña ou Literatura arturiana, (Matière de Bretagne, Matter of Britain).
Refírese á abundantísima literatura europea elaborada durante os séculos XII a XVI,
principalmente en lingua Francesa, sobre o rei Artur e os seus compañeiros,
os cabaleiros da Táboa Redonda,De todo o ciclo producido, en galego apréciase un especial interese polo motivo
do santo Graal ou Grial, do que se coñecen tres partes: “Joseph de Arimateia”,
“Merlín” e a “Queste du Graal”, pero só da primeira e da terceira atopamos textos en galego. Da parte referida a Merlín non hai máis que un fragmento dunha
tradución ao galego-portugués. Tamén se conserva un fragmento do libro de
Tristán,que é tradución do francés.

O CICLO CLÁSICO desenvolve o tema da guerra de Troia. En galego
hai a Crónica troiana, mandada facer por Fernán Pérez de Andrade en
1373, e a Historia troiana, tamén do século XIV.

Sepulcro de
Fernán Pérez
de Andrade, O
Bo. Igrexa de
San Francisco,
en Betanzo
Crónica Troiana
Propiamente é a versión en galego do Roman de Troie (poema en francés
escrito por Benoît deSainte-Maure, c.1170). A versión galega encargouna o
conde Fernán Pérez de Andrade a partir dunha tradución ao castelán e foi
concluída en 1373 (estímase, porén, que é probábel que existiese unha versión
en galego anterior da que tería saído a versión en castelán): La Crónica troyana

Nota: neste texto hai certas modificacións con respecto á edición orixinal
pola imposibilidade de reproduciralgunhas grafías. Substituíronse |e| e |u|
con til de nasalidade por |ê| e |û| e suprimíronse os acentos gráficos
sobrepostos ó til de nasalidade. O |j| con til de nasalidade substituíuse por
|j~|. (Ana Isabel Boullón e Xulio Sousa, 1996)
Cõmo Troya ffuy destroýda a primeyra vegada
Depoys que a lyde foy partyda, que foy tã ben lidada, entrarõ todos êna
çibdade, et nõ acharõ nj~hû que lles dissesse porende nada. Mays moços
et molleres ýan chorãdo et carpindo et fogíã todos aos têplos por goreçer
alý, se podessen. Moytas donas et moytas donzelas et moytas burzesas
moy fremosas // andauã fogindo perlas cales, assý cõmo mortas. Et outras
donas moytas tragíã seus fillos pequenos ênos braços, buscando hu sse
asconderíã cõ elles et hu poderíã goreçer. Nõ coydo que en njhû lugar foy
tã grã doo, nê tãgrã coyta, nê por quanto eu entêdo n[õ] creo que nehû
home soubesse retraher este feyto cõmo foy, nê per qual gisa se fezo.
Tódalas casas da vila ficarõ desanparadas; mays pero nõ dos de Greçia,
que sabede que morarõ y hû mes todo entrego. Et acharõ êna çibdade
moy grãdes thesoyros, de moyto oyro et de moyta prata et moytas pedras
preçiosas et moytos caualos et de moytas dõas. ¿Que uos dyrey?Tamaño
foy o auer que y acharõ que nõ ha léngoa de home que uoslo cõtar
podesse. Et adussérõno todo aa rribeyra et metérõno ênas naos.

Et depoys que todo esto ouueron feyto, destroýrõ tódaslas fortelezas et os
têplos et os muros da vila, et astragarõ tódaslas outras cousas, en tal maneyra
et en tal gisa que njhûa cousa nõ ficou que y derrubada nõ fosse. Et fazíã seu
prazer ênas molleres da vila, cadahû cõmo se pagaua. Et poys assý ouueron
deytada toda a vila, leixárõna destroýda, et leuarõ cõsygo as molleres de que
sse pagarõ.

Fonte: Ramón Lorenzo (ed.) (1985): Crónica Troiana. A Coruña: Fundación
Pedro Barrié de la Maza, pp. 226-227

Existen máis textos en prosa de grande interese para coñecer o estado da
lingua no momento de facérense as traducións ou copias correspondentes,
pero teñenmenor valor literario, como é lóxico. Asi A Corónica de Santa
María de Iria, o Tratado de albeitaria etc. E non debemos esquecer os miles
de documentos escritos en galego entre os séculos XIII e XVI. (V. o texto
de Ramón Lorenzo que entreguei en pdf.)

O CICLO CAROLINXIO (chamado así en memoria da
viaxe do Emperador Carlomagno a Compostela)
xustifícase por un só texto, que vén ser unha versión...