morfoloxia galega

GRAMÁTICA GALEGA

Palabra base:

é a unidade abstracta que reúne o que teñen en común os distintos

membros dun paradigama flexivo.
Un exemplo de esta definición seria: Nenos----palabra base=neno. Este exemplo é moi claro
xa que no caso no que vaiámos buscar o seu significado no diccionario, non buscaremos nenos
se non neno, que é a palabra base, sen ningún morfema que a modifique.
Exercio: Localiza as palabras da seguinte secuencia.

A cadela dos nenos non ten chip, porque os país dos rapaces non llo quixeron poñer
As palabras bases que hai na secuencia son: A, can (de cadela ), de e o ( de dos), non, ter (de
ten), porque, pai (de país), rapaz (rapaces), lle (de llo) querer (quixeron) e poner. En total hai
doce palabras base nesa secuencia, non repetín palabras como oartigo o, e o adverbio non,
porque son similares.

Palabra do discurso: é cada una das realizacións concretas dunha palabra base. Hai algún
tipo de palabras nas que non ten sentido diferenciar entre palabra base e palabra do discurso,
son as palabras invariables (preposicións, adverbios, conxuncións).
Un exemplo claro de esta subdivisión dentro da morfoloxía sería. Os nenos e nenas de estacidade son moi divertidos. Neste caso hai 10 palabras do discurso


Exercicio: Di cantas palabras do discurso hai na seguinte secuencia

Iban un neno e una nena pola beira dun rio, e cando estes co seu canciño non puideron andar
máis, decidiron descansar na sombra dun ciprés.
Nesta secuencia hai 26 palabras do discurso, nesta caso non importa que se repitan algún
termos porque adiferencia da palabra base, as palabras do discurso son todas as realizacións
dunha palabra base.

Morfema: é cada una das unidades mínimas compostas de significado e significante que
conforman as palabras. Son unidades mínimas porque non se poden descomponer máis en
unidades do mesmo tipo. Prodúcese una asociación entre significante significado.
Xa utilizando a mesma palabra ca nos exemplosanteriores, na palabra neno, hai dous
morfemas; nen(raíz)- o (morfema flexivo)


Exercicio: Divide en morfemas as seguinte palabras

Neno: nen- (raíz) -o (morfema flexivo de xénero masculino)

Nenos: nen- (raíz) –o- (morfema flexivo de xénero masculino) –s (morfema flexivo de número
plural)
Grandísima: grand- (raíz) –isim- (morfema derivativo sufixo superioridade) –a (morfema
flexivo dexénero feminino)
Feitiña: feit- (raíz) –iñ- (morfema derivativo sufixo) –a (morfema flexivo de xénero feminino)
Embarcadoiro: Em- (morfema derivativo prefixo) –barc- (raíz) –a- (infixo) –doiro (morfema
derivativo sufixo, lugar donde)
Inclasificable: In- (morfema derivativo prefixo) -clasific- (raíz) –able (morfema derivativo
sufixo)

Alomorfo: é cada un dos morfos que serve de expresión a unmesmo morfema. Para ser
alomorfos os morfos teñen que ter certa proximidade formal, ademáis do mesmo significado.
Exemplo: a, anti. Estes dous alomorfos como ainda co seu significante sexa diferente o seu
significado modificando a una palabra seria o mesmo.


Exercicio: Da al menos dous exemplos de alomorfos con seus respectivos exemplos.

-idade/-edade/-dade: actualidade/falsedade/humidade.-i/in: irreal/inculto.

Parasíntese proceso de formación de novas palabras no que se lle engade dous ou máis
morfemas derivativos.
Exemplo: desrratización: Des- (morfema derivativo prefixo) -rrat- (raíz) –tización (morfema
derivativo sufixo)


Exercicio: fai unha lista con 5 ou máis palabras con parasíntesis.

Desesperación: des- (morfema derivativo prefixo) –esper- (raíz) –a- (vogaltemática) –cion
(morfema derivativo sufixo)
Infelicidade: in- (morfema derivativo prefixo) felic- (raíz) –idade (morfema derivativo sufixo)
Desalmado: des- (morfema derivativo prefixo) –alm- (raíz) –ado (morfema derivativo sufixo)
Indomable: in- (morfema derivativo prefixo) –dom- (raíz) –able (morfema derivativo sufixo)
Incontable: in- (morfema derivativo prefixo) –cont- (raíz) –able...