A CRISE DO ANTIGO RÉXIME E A REVOLUCIÓN LIBERAL

TEMA 6.- A CRISE DO ANTIGO RÉXIME E A REVOLUCIÓN LIBERAL (17881874)
1.- A CRISE DO ANTIGO RÉXIME
- Os intentos de modernización dos ilustrados españois tiveron pouco éxito; a causa
principal foi a oposición dos privilexiados.
1.1.- O IMPACTO DA REVOLUCIÓN FRANCESA
- O reinado de Carlos IV coincidiu co estoupido da R.F. (1789), que ocasionou un gran
pánico en Europa e a crise do sistema degoberno existente.
- A consecuencia en España foi o freo das reformas ilustradas e o peche das fronteiras
con Francia, ademais da división entre os ilustrados.
- A Constitución francesa de 1791, moderada, abriu un período de conciliación. Durante a
República francesa, o goberno en España pasa ás mans de Godoy, que colaborará coa
Francia revolucionaria.
- A finais do S.XVIII prodúcese unhacrise económica en España, debido a:
•

Estancamento da produción agraria.

•

Aumento dos prezos.

•

Diminución dos salarios.

- As consecuencias foron o endebedamento da Facenda Pública e unha grande axitación
social.
- Como solución realizáronse intentos de desamortización, con escasos efectos.
- Outros problemas engadidos eran as guerras, a ameaza de independencia das
coloniasamericanas e a atracción da Rev. Francesa.
- O resultado foi a posta en cuestión do Antigo Réxime, e a súa quebra no cambio
de século.

1

1.2.- A GUERRA DA CONVENCIÓN (1793-1795)
- A execución de Luís XVI de Francia (1793) provocou a hostilidade española cara
Francia.
- Carlos IV, coma o resto das potencias absolutistas europeas, vai a declarar a guerra a
Francia. É a chamada Guerra daConvención, localizada en Cataluña, Navarra e País
Vasco.
- O clero vai a apoiar á monarquía.
- Tras a derrota ante os franceses, asínase a Paz de Basilea (1795): 13 anos de acordos
entre a Francia revolucionaria e a España absolutista. Por ex.: alianzas contra Portugal e
Inglaterra, que levaron a derrotas tan graves para España como a Batalla de Trafalgar
(1805).

2.- A GUERRA DAINDEPENDENCIA
2.1.- A estratexia de Napoleón e a crise interna
- Un dos tratados con Francia foi o Tratado de Fontainebleau (1807): acordo entre
Godoy e Napoleón, co obxetivo de repartirse Portugal e as súas colonias.
- Os franceses entran polos Pirineos. Realmente Napoleón pretendía tomar toda a
Península Ibérica e crear un estado dependente co seu irmán como monarca.
- A familia real refuxiase enSevilla. En 1808 ten lugar o Motín de Aranjuez: o príncipe
Fernando e outros personaxes da Corte contrarios a Godoy, instigan este motín e ocupan
violentamente o palacio de Godoy. A consecuencia foi a abdicación de Carlos IV e
Fernando VII proclámase rei. Este acontecemento pon de manifesto a debilidade da
monarquía española e a arbitraxe de Napoleón.
- As abdicacións de Bayonne: Napoleónreúne á familia real nesta cidade e obriga a
renunciar ao trono a Carlos IV e ao seu fillo Fernando VII, en favor de seu irmán, Xosé
Bonaparte.
- Apróbase o Estatuto de Bayonne, especie de constitución e proclámase Rei de España
a Xosé I (1808-1813).

2

- Algúns ilustrados españois colaboran co monarca francés pois ven unha oportunidade
para cambiar a situación do país. Son os afrancesados.- O 2 de maio de 1808 comeza a Guerra da Independencia española:
•

2 de maio de 1808: alzamento popular en Madrid contra os franceses, que se
estende a outras cidades.

•

Non se acepta ao novo rei e créanse xuntas provinciais de defensa, poder
paralelo que organizan o levantamento contra os franceses.

•

Ademais, o exército español comeza a reorganizarse; tamén se forman partidasguerrilleiras.

•

A guerra remata en 1814, cando Napoleón é derrotado en toda Europa.

•

En España foi fundamental a intervención militar británica.

2.2.- O DESENVOLVEMENTO DA GUERRA
- 1ª FASE: verán de 1808. Resistencia.
- 2ª FASE: Napoleón persoalmente ten que vir a Madrid. Guerra de desgaste.
- 3ª FASE: ofensiva británica (xeneral Wellington). Fin da guerra; Tratado de...