Haur Hezkuntzako Liburuak

|

IPUINA

IPUIN MOTAK 3
Ahots gorako ipuinak 3
Haurrak ukituz kontatzea 4
Ipuina nola sortu 4
Ipuin dramatizatua 5
Irudi liburuak 8
Ipuin Klasikoak 9
IPUINAK KONTATZEKO EGIN BEHARREKOA 10
Espazioa eta gorputzaren posturak 10
Nola eutsi ipuina? 10
Erritoak 10
AUTOREAK ETA EZINBESTEKO LIBURUAK 11
Haur txikientzat 11
Autore oso garrantzitsuak 13
Gai zailak 15Bestelakoak 20

IPUIN MOTAK
Ahots gorako ipuinak
Irakasleak ahots goraz kantatu, ipuinak kontatu… egin dezake. Kantei dagokienez, bi motatako kantak daude:
* Korroan egitekoak: behin bazen gizon bat, egin omen zuen kikiriki, egin omen zuen muuu, egin omen zuen… egin omen zuen puzkar handi bat.
* Ahotsak aldatzekoak:
* Sardina bat, bi sardina…
* Nik daukat etxetxo bathorrela eta horrela…
Ipuinak ahots gora kontatzerako orduan, zenbait gauza hartu behar dira kontutan.
* Erritmoa: Oso geldoa ez izan arren, ezaugarri hau ondo kontrolatu beharra dago. Izan ere, azkarregi kontatuz gero ipuina ondo ez ulertzeko arazoak egon daitezke. Ipuinaren zirkunstantzien arabera erritmoa aldatu egin daiteke.
* Tonua: ipuinean zehar pertsonaia ezberdinak baldin badaudehaurrek nork hitz egiten duen jakiteko ahots ezberdinak egin beharko dira. Horrela, pertsonaiak desberdintzeko. Bestalde, ipuineko pertsonaien sentipenak azaltzerako orduan ere tonua aldatu beharra dago. Esaterako triste baldin badago tonua apalagoa izango da haserre egonda baino.
* Keinuak: hauek, tonuarekin batera joango dira eta kontatzen ari garena enfatizatzeko balio du.
* Begirada:ipuinak kontatzean enfatizatzeko begirada ezinbestekoa da, geroago azalduko dudan bezala, asko transmititzen delako.
ipuinak kontatu aurretik, arnasketa ariketak eta ahoskera ariketak egin daitezke:
* Ahoskatzeko orduan 2-3 behatz sartu daitezke ahoan lekua egiteko. (hobeto ahoskatzeko).
* Arkatza ahoan sartu eta ahoskatzen saiatu (ezpainetako giharrak mugitzeko).
* Haserre aurpegiarekinahoskatu haginak bata bestetik separatu gabe. (aurpegiko muskuluen mugimenduaz jabetzeko).
* Sudurra tapatuz ahoskatu (arnas ariketa).
* Arnasa nondik datorren jakiteko eserita gaudela arnasa hartu eta bota.
Bokalak ere ipuinak kontatzerako orduan oso garrantzitsuak dira. A bokala (antzarren ahotsa egiteko balio dezake), E bokala (leku argiak adierazteko, I bokalak (intsektuakimitatzeko) eta O eta U bokalak (leku ilunak adierazteko).
Haurrak ukituz kontatzea
Ipuina mota hau, izenak dioen bezala, ipuina kontatzen zauden bitartean haurrak ukitzean datza. Ipuin mota honetan, ukimenarekin zentzuarekin jolastean datza eta horretarako ere estrategiak erabili daitezke.
* Metaforak: Esaterako kobazuloa sudur zuloa, belarria zein besapea izan daiteke. Ipuin mota hau, haurrengorputzean esploratu ahal izateko estrategia on bat dela uste dut.
* Erritmoak: ipuineko pertsonaien arabera, ukimenaren erritmoa aldatu egingo da. Korrikan baldin badoa azkarragoa izango da, nekatuta joaten bada baino esaterako.
* Prezioa: ipuineko pertsonaien arabera, eskuekin zein beste gorputzeko edozein atalekin, bestearen gorputzean prezio gehiago edota gutxiago egingo da. Besteakbeste, pertsonaia elefantea baldin bada prezio gehiago egingo dugu, armiarma bat baldin bada baino.
* Tonua: beste ipuin mota guztietan bezala, ipuin mota honetan ipuinaren zirkunstantzien arabera aldatuko da ahotsaren tonua.
Ipuina nola sortu

1. Pertsonaia: animali bat ( inurri, elefante, karramarroa…)
2. Non bizi da? : Oihanean, kobazuloan
3. Etxetik atera: ikusiko du ( zuhaitza,hondarra, harria…)
4. Arazo bat sortu: galdu egiten dela, beldurra duela, euria hasten dela…
5. Harremana bilatu eta etxera itzuli
Adibidea:
bazen behin karramarrotxo bat hondartzan paseatzen zuena.
Egun batean, olatu batek harrapatu eta berarekin batera uretara eraman zuen.
Uretan zegoela, arraintxo bat agertu zitzaion:
– zertan zabiltza karramarro?
– ez dakit uretatik...