Platón

SOFISTAK

Eszeptizismo epistemologikoa, erlatibismo morala eta legeen konbentzaionaltasuna

K.a V. mendeko Atenasen demokrazia nagusia zen, eta horrek nobleak eta nobleak ez zirenak berdintzen zituen. Herritarrei batzarretan hitz egiteko baimena ematen zitzaien, horregatik hitzaren erabilera oso garrantzitsua zen. Sofistak kanpotarrak, ezin zuten herriko batzarretan parte hartu.Euren iritziz gertatu beharreko gertatzen da. Sofistika delako mugimendua, atzerritik etorri ziren Sofistek osatu zuten. K.a. V. Mendeko hitza dominatu ezin zutenak, sofistengana joaten ziren, diruaren truke elkarrizketarako teknikak saltzen baitzizkieten. entzumenen garrantzia azpimarratu zuten eta egiaren aurrea eszptikoak ziren 8nola topatu egia ez badakigu zein den). ez dago egi absoluturik etaondorioz, ezin da ezagutu.


Erlatibismoa aldarrikatu zuten, horren arabera, gauzak berdin zitzaien zuzenak edo ez zuzenak izatea, gauzek ez zuten berezko baliorik, guk egiten ditugu baliozko, segun eta nola edo nork begiratzen dion hau da, gure ikuspuntuaren arabera. Platonen iritziz eta sokrates, bestalde antierlatibistak ziren egia absolutu existitzen zen, betierekoa, aldaezinaeta perfektua gure barnean ditugu erantzunak bakarrik gogoratu behar da.
Bukatzeko sofistekin jarraituz, legeen konbentzionaltasuna babesten zuten, euren argudioak eurei komeni zaienean txar edo on gisa erabiliz.


SOKRATES

Antierlatibismo morala, definizio unibertsalak, mayeutika eta intelektualismo morala.

Sokrates sofisten erlatibimoaren kontra, definizio unibertsalakbadaudela dio. Hitzaren esanahia aurkitu eta mugatu beharra zegoela defendatuz, norberaren interesen araberako pentsamolde guztiak alde batera utziz, denentzat berdinak izango diren esanahi unibertsalak sortuz.
Maieutika esatrategia giza erabiltzen zuten, honek gure barnean ditugun ezagutzak kanporatzen laguntzen digu, dena gure barnean baitaukagu bakarrik gogoratu behar da.

Iritzi guztiengainetik, egia bilatze da gure egitekoa. Sokratesen iritziz, behin egia topatu ongi jokatuko duzu beti. egia irakats ezina da, egia dauka besteei gidatu behar die horretara iristekeo. Egia guztiotzat berdina da. Desberedian izan daitekeena hurbiltze prozesua da. Hurbiltze prozesua bi motatakoa izan daiteke: amitasunezkoa edp intelektuala. gure barnean ditugun ezagutzak kanporatzen kanporatzea,ezagutzean ez baitugu ezer berririk asmatzen, barneko edukiak kanporatu baizik.


Honela Sokratesek ongia jakintaren menpe jarritze du. Arrazoimenak gure ekintzak aginduko dizkigunez,inor ez dela okerra bere borondatez esaten du, ezjakintasunagatik baizik.
PLATON

Datu biografikoak eta testuinguru historikoa

Platon atenasen jaio zen k.a. 427an, bertako familia noble batean.Platoni emandako heziketa garai artako goi nailakoa zen. Arteak eta letrak ikasi zituen. Urte batzuk beranduago Sokrates ezagutu zuen eta honek benetako jakituriaren bidea erakutsi zion. Bere familiatik zetorrenez, eginkizun politikoie eutsi zion. Sokrates heriotza zigorrea kondenatzeak zeharo unkituta utzi zuen Platon, honek kartzeletik ihes egiteko proposatu zion, baina Sokratesek uko eginzuen, hiriaren esanak eta legeak bete behar zirelako. Une artatik aurrera politika jarduerak uzten ditu eta demokrazia kritikatu, gizarte antolaketa berri bat asmatuz.

Sokrates hil ostean jakituria guneetara bidaia batzuk egin zituen, Siziliara, eskola pitagorikoaren ekarpenak ikustera, Sirakusara, bere sistema politikoa proban jartzeko... azken honek huts egin zion etaheziketara dedikatzera pentsatu zuen, Atenasen akademia izeneko eskola bat funtatuz. Bere idaz lanik garrantzitsuena errepublika da, bere pentsamenduak azaltzen dituenak.

Platon bizi izan zen garaiak bi ezaugarri nagusi zituen, kultura loraldiaz aparte. Bata Peloponesoko gerrateak eta besteak estatu hirien egoera politikoa. Greziako topografia zela eta, estatu hiri autonomoak zeuden,...