Ser o no ser
/B/: Fonema obstruyente bilabial sonoro (grafías: b, v y w, alófonos: [b], [β]).
/č/: Fonema africadopalatal (grafía ch).
/D/: Fonema obstruyente coronal-alveolar sonoro (alófonos: [d], [δ]).
/e/: Fonema vocálico palatal de apertura media (alófonos: [e], [ɛ]).
/f/: Fonemafricativo labio-dental, en muchas zonas se realiza fricativo bilabial[ɸ].
/G/: Fonema obstruyente velar sonoro (grafías g y gu, alófonos: [g], [γ]).
/i/: Fonema vocálicopalatal y apertura mínima (alófono usual: [i], en diptongos: [j]).
/x/: Fonema fricativo velar (grafías g y j, alófonos: [h], [x], [χ])
/k/: Fonema oclusivo velar sordo(grafías c y qu).
/l/: Fonema lateral (coronal-)alveolar.
/m/: Fonema nasal labial.
/n/: Fonema nasal (coronal-)alveolar (alófonos: [n], [ŋ], [ɴ]).
/ñ/: Fonema nasalpalatal [ɲ].
/o/: Fonema vocálico velar de apertura media (alófonos: [o], [ɔ]).
/p/: Fonema oclusivo (bi)labial sordo.
/ɾ/: Fonema vibrante simple (grafía -r-, -r)./r/(rr): Fonema vibrante múltiple (grafía -rr-, r-). En muchas regiones de América no hay vibración para rr sino un sonido fricativo o asibilado (Bolivia, Ecuador, interiorde Perú, norte de Argentina, [ʐ]).
/s/: Fonema fricativo (coronal-)alveolar (grafía s, en algunas variedades z y c).
/t/: Fonema oclusivo (coronal-)alveolar sordo.
/u/:Fonema vocálico velar de apertura mínima (alófono usual: [u], en diptongos: [w]).
/y/: Fonema sonorante palatal (grafía y, en las zonas yeístas también corresponde a ll. Aprincipio de palabra se realiza como africada palatal, en interior de palabra algunas variedades lo pronuncian como aproximante [ʝ] o [ɟ͡ʝ] y otras fricativa [ʃ] o [ʒ]).
Regístrate para leer el documento completo.