Europako Ekonomia Xvi, Xvii Eta Xviii. Mendeetan

2.gaia. Europear ekonomia (XVI,XVII eta XVIII mendeak)

-XV eta XVI. mendeetatik aurrera, erdi aroko krisiaren ondorioz ekonomia eta berri bat etorriko da. Feudalismo garatua. Europak munduko beste eskualde batzuekiko nagusigoa lortuko du, nahiz eta bere gorabeherak eduki, ekonomia hazkunde nahiko jarraitua da.

------2.1 Feudalismo garatua eta europar hedakuntzaren berrasiera-------

-XVIhasieran:
-Familia ekonomian antolaturiko nekazaritza dugu nagusi.

-Klase feudalak bere gain hartzen zuen produkzioaren zati bat.

-Guraso eta seme alabek osatzen zuten produkzio oinarria. Familianuklearra, beharrezkoa bazen jornalariak zeuden.

-Zerealak landatzeaz gain (urtaroen arabera) abereak edukitzen ziren. Azken hauek lan indarra eta ongarria emanaz. Nahiko ekonomia mugatuazen.

- Jaunak produkzio prozesutik aldendu ziren. Beraien erreserbak ez ziren baserriak bezain emankorrak. Kontrola nekazariek zeukaten, jaunak soilik errenta kobratzen zien. Bai soberakin bai diruarekin, batzuetan biekin. Hauek ziren nekazariei soberakinak xurgatzeko modua. ATERAKETA FEUDALA.

-Kolonizazioa eta hirien sorkuntza gertatu zen. Oparotasuna XVI mende bukaerako prezioeniraultzarekin moztu. Honek segidan ia XVIIko krisia sortuko du eta XVIIIko gorakada ere. Zergatiak:
-1- Biztanleria eta ekonomia batera hazi. Ekonomiaren hazkundea ordea mantsotu zen. Lur txarrak, abeltzaintzarako erabiliak, erabiltzen hasi behar izan zuten landa eskaria asetzeko. Lurraren errendimendu beherakorraren legea, hots, goseteak eta soberakin heza.
-2- Klase feudalaren errenta sarrerakjaitsi. Beraz tasak igo eta erreserben gehitzea bultzatu zuten. Goseteak errenta dutenen gutxitzea ekarri zuen, lurrak libre utziz, halabeharrez tasak jaitsi ziren. Nobleek gerretan eta kargu politikoetan bilatu diru sarrerak. Azkenean tasa eta nekazari kopuruen jaitsierarekin produkzioa igo egin zen. Lur onenak erabiltzen hasi ziren berriro. Hazkundea.

-3- Goi erdi aroan hiriekin merkataritzaprodukzioa inguru espezializatuetara eraman zen. Hiri eta landa munduaren arteko lan banaketa. Manufakturak hirira eta nekazaritza produkzioa landa mundura. Salbuespenak meatzaritza eta metalurgia(kokapenak baldintzaturik) eta errementariak (landa munduarentzako produkzioa.

-4- Hiri sarea lortzeko ezinbestekoa da nekazal produkzioaren igoera bat. Hiriaren hornidura bermatzeko, artisauenlehengaiak ere landa mundutik zetozten.

-Hiria artisau produkzio eta merkatal gunea zen. Hiriaren esku gelditzen zen beraz ekonomia merkatala. Manufakturen salmenta krisiei lotuta gelditzen zen nekazariek dirua janaria erosteko erabiltzen hasten zirenean.

-Hirietan gremioak zeuden merkatarien aldaketei aurre egiteko

- Merkataritzaren bultzada nagusietako bat jabekuntzaren presioa da. Zergenpresioak nekazaria gehiago saltzera behartzen zuen, merkatua dinamizatuz.

-Landetxe handiak etekina ateratzen zion krisiari: Merkatura produktu gutxiago eraman behar zituzten, beraz garraioa merkeagoa zen. Soberan zeukaten beraientzako eta merkaturako.

- Landetxe txikiek ordea gutxiago zeukaten eta errenta ordaintzeko ia dena saldu behar izaten zuten, azkenean jana ere erosi behar zutenbizirauteko, zorrak eta azken ondorio bezala beraien lurrak galtzen zituzten.

Tasa feudalen erorketa galarazteko nobleziak bere lurrak hedatu zituen. Beste nekazariei kenduz eta biztanleriarik ez zeukatenak bere gain hartu. Nekazariei kendutako lurrekin zer egiteko bi aukera zeuzkaten:
1. Alokatu nekazariei, errentan utzi.
2. Beraiek esplotatu lurra jornalariak kontratatuz.

- Eskulangintzamerkataritzako merkatariek talka egin zuten gremioekin, hauen loturatik at egin nahi zuten produkzioa bera landa eremura eraman zuten. Landetako autokontsumorako artisautza zena merkatarien esku gelditu zen beraien produkzio eremua bertara mugitu zutenean. Bide irekia zeukaten beraien erreformak ezartzeko, hazkundea etorri zen.

-Nekazaritza eta artisautza ondasun ekoizleak espezializatu ziren....