Veleno Tinto

VELENO TINTO

CAPITULO I
Frei Samuel é un frade do mosteiro de Toxosoutos que vai camiñando cara a Noia. É inverno e vai moito frío, ademáis ten frieiras nas dedas dos pés que lle doen.
O bispo Berenguel de Landoire e Alonso Suárez de Deza loitaban por ser bispo de Santiago.
Polo camiño atopa un grupo de xente a cabalo e unha carruaxe onde viaxa Pedro Ordoñez, vasalo de Rui Soga de Lobeira,coa súa filla Sabela e a ama Petra.
Frei Samuel é invitado a subir con eles que tamén van a Noia ao castelo de Rui Sorga invitado polo bispo frei Berenguel de Landoire.
Tamén viaxa con eles o noivo de Sabela (Gonzalo Iáñez) que non lle cae ben a D. Pedro.

CAPITULO II
A comitiva chega ó castelo de D. Rui Soga de Lobeira, alí os recibe coa súa dona Leonor González de Sanz e os seus fillos,Iago duns once ou doce anos e unha cativa.
Reparten os cuartos e Gonzalo dí que non se queda durmir, que volve a Santiago. O cuarto de Frei Samuel é mellor co do mosteiro e quente gracias a unha cheminea. Todo o castelo está quente con chemineas.
Reúnense nun salón para xantar, hai máis convidados, Gregorio Bermúdez, distinguido e adiñeirado mercador de Santiago, que acode ao sínodo de Noia comorepresentante dos gremios santiagueses; e o outro máis modesto era o armador Ramiro Eans e que representaba ós gremios noieses. Era un home respectado na vila e faría o que dixese o seu señor. Cando estaban todos sentados para xantar chegou Gonzalo desculpandose pola tardanza xa que estivera colocando as equipaxes de Sabela e o seu sogro. Aparece D. Crispín o bufón do castelo, un anano de pernastortas e chepa prominente. Xantaron lamprea, xabaril con castañas e lebre con mazás regados con godello.
A conversa foi o nomeamento de Berenguel de Landoire como bispo de Santiago e a negativa dos composteláns a aceptalo. Gregorio Bermúdez defende a negativa de seguir pertencendo ao bispado de Santiago por motivos económicos e políticos. Queren depender directamente do rei e ter leis iguais paratodos os gremios do estado. Discutiu a decisión do Papa de nomear un bispo estranxeiro. Gonzalo aproveita para marchar e D. Pedro golpeando a mesa responde acaloradamente chamandoo hipócrita decindo que queren un bispo a quen manexar e que faga leis que os favorezan. E cae inconsciente. Frei Samuel o asiste e decide levalo ao seu apousento e darlle caruncho de centeo.

CAPITULO III
FreiSamuel vai buscar un saco coas herbas que tiña nun estoxo no seu cuarto e vai para a cociña preguntando pola cociñeira. Alí sabe que xa pasaran pola cociña Don Crispín a preparar un bebedizo; e un mozo que pedíu graxa para unha cincha dos arreos que ferira ó cabalo.
D. Pedro estaba no cuarto reservado para o bispo porque era máis quente e ventilado. Frei Samuel examinou ao enfermo e diagnosticouhumores no peito que lle dificultaban a respiración e un latexo lento do corazón. Dalle unha infusión e sinapismos para poñer no peito máis unhas pílulas.
Cando chega o bispo acompaña a D. Pedro ao salón onde farían a recepción do bispo. Cando chega dillenó frade que quere falar con él sobre os acontecementos da pousada de Urdilde. Cearon raia en caldeirada e ollomol guisado, poliños asados, garzasdas xunqueiras do Tambre e patos das marismas do Odre. D.Pedro estaba calado e coa cabeza baixa, e Sabela non lle deixaba beber viño.
O remate da cea mentres actuaba Crispín un criado falou con D. Rui que inquedo abandoou a estancia, máis tarde o mesmo criado reclamou a Frei Samuel.
No cuarto do bispo o esperaba Soga de Lobeira, un dos seus criados (Marcelo) estaba alí morto cun vaso de viño ó seucarón. O encontrara outro criado, Bartolomeu. Pensan que o viño está envelenado e que era para o bispo.

CAPITULO IV
Sospeitan que alguén quere asasinar ó bispo. O viño servírao Bartolomeu en todos os cuartos dos invitados. D. Rui mándallelo retirar axiña. O viño quéntase na cociña e sérvese cunha xerra grande nas xerras qu hai nos dormitorios.
O último en ver vivo a Marcelo foi Bartolomeu,...