Esquema Corporal

A Paisaxe Lingüística: unha Análise dun Espazo Público Galego1

Miguel López Docampo Univ. de Vigo

RESUMO Neste estudo aplícase por primeira vez a Pontevedra a liña de investigación sociolingüística iniciada por Landry e Bourhis (1997) sobre a Paisaxe Lingüística (PL). Esta consiste na análise da presenza escrita de distintas linguas en espazos públicos, de modo que reflicte a súa vitalidadee pode considerarse unha fonte de información adicional sobre o contexto sociolingüístico. Ademais, A PL tamén contribúe á explicación das razóns que levan ao uso dunha lingua en lugar doutra. O estudo da Paisaxe Lingüística resulta especialmente interesante en Pontevedra pola situación de conflito lingüístico existente en toda Galicia entre a lingua propia (o galego) e a lingua foránea (ocastelán). Os datos cuantificables sobre a utilidade pública do galego nas rúas de Pontevedra reflectirán a súa vitalidade. Palabras clave: sociolingüística, Paisaxe Lingüística, Pontevedra.

ABSTRACT

1

Este artigo é unha síntese do meu Traballo Fin de Máster titulado A Paisaxe Lingüística de Pontevedra: unha Análise do Espazo Público que foi presentado na Universidade de Vigo en xuño de 2011.Quero engadir un agradecemento moi especial para Benigno Fernández Salgado, por aceptar ser o director deste insólito traballo, ademais de guiarme e aconsellarme ao longo de toda a súa realización. Así como a Xosé Luís Regueira Fernández por suxerirme a idea de traballar neste ámbito e facilitarme toda a bibliografía inicial.

1

In this study the sociolinguistic analytical frame of theLinguistic Landscape (LL), as pioneered by Landry and Bourhis (1997), is applied for the first time to the city of Pontevedra. Since this line of investigation defines LL as the written presence of different languages in public spaces, it is also a reflection of their vitality and can be considered a source of additional information on the sociolinguistic situation. Furthermore, the LL contributes to theexplanation of the reasons that lead to the use of one language instead of another. The study of the LL is especially relevant in Pontevedra due to the situation of linguistic conflict in Galicia between a native language (Galician) and a foreign language (Spanish). The quantifiable data about the public use of Galician in the streets of Pontevedra will reflect its vitality. Keywords:sociolinguistics, Linguistic Landscape, Pontevedra.

1. INTRODUCIÓN Na actualidade, existen no mundo máis de 5000 linguas. Segundo o Ethnologue (Gordon 2005), o 40% da poboación emprega unha das 8 linguas máis comúns como a súa lingua propia. Estas serían o chinés mandarín, o castelán, o inglés, o árabe, o bengalí, o hindi, o portugués e o ruso. En contraste con estas 8, a maioría das linguas son faladaspor menos dun 2% da poboación global e moitas delas só teñen uns cantos ou uns centos de falantes. Polo tanto, se no mundo hai uns 220 estados e máis de cinco mil linguas, de facermos un reparto equitativo a correspondencia sería de máis de vinte linguas por país. Deses 220 estados, non chegan a unha decena os que se consideran monolingües, de modo que o multilingüismo é, con moito, o máishabitual.
2

Tamén en países como nos Estados Unidos, Gran Bretaña, Francia, Alemaña, Italia, toda Iberoamérica e moitos outros que de xeito habitual son erroneamente percibidos como monolingües. De feito no Estado español unha de cada seis persoas fala habitualmente outra lingua distinta do castelán. E nun dos países máis prósperos e estables do mundo, Suíza, conviven desde sempre catro comunidadeslingüísticas diferentes, todas elas oficiais nos seus respectivos territorios. Por conseguinte, podemos indicar que o multiculturalismo e a diversidade lingüística son fenómenos comúns. O mundo do século XXI é plurilingüe e a idea de “un estado, unha lingua” quedou completamente obsoleta, sendo substituída pola de convivencia e interacción de distintas linguas nun mesmo espazo. Cada vez é máis...