Galego

O GALEGO, LINGUA ROMÁNICA
O galego é una lingua románica, romance ou neolatina, xa que procede fundamentalmente do latín traída polos romanos cando conquistaron o país. Aínda que o noso léxico procede maioritariamente do latín tamén se conservan palabras doutros idiomas falados por pobos que habitaron no noso territorio.
A conquista do noroeste hispánico comeza no 137 a.c. e remata coaconquista do emperador Augusto entre o 29-19 a.c. Nese momento Galicia intégrase primeiro en Lusitania e logo na Hispania Citeror para despóis converterse na provincia de Gallaecia.
O latín foi gañando protagonismo fronte as outras linguas do territorio ,desaparecendo así as linguas autóctonas aínda que conservando influencias léxicas que logo se notarían no idioma galego.

VOCES PATRIMONIAIS,CULTISMOS E SEMICULTISMOS
A maioria do vocabulario galego procede de étimos galegos (étimo é a palabra que se considera orixe doutra), inda que dependendo da época na que se introduzan podemos distinguir, cultismos, semicultismos e palabras patrimoniales.
PALABRAS PATRIMONIAIS
Incorpóranse na época da colonización romana, e sufriron todas as evolucións no paso do latín ó galego.
Ejemplo: Lactem>leite, Lunam>luna
CULTISMOS
Son palabaras que proceden do latín ou do grego e penetraron tarde no galego. Son palabras que apenas sufren modificacións ou súfrenas levemente.
Ejemplo: directum > directo, mekhanicus> mecánico
SEMICULTISMOS
Son palabras que ainda que se incorporan tarde sufren certas evolucións, estando entre as palabras patrimoniais e os cultismos.
A existencia de formas, cultas,semicultas e palabras patrimonias orixinan familias léxicas irregulares.
Do latín Personam a súa voz patrimonial sería, persoa, persoal, persoeiro, e na voz culta ou semiculta, personificación, persoaxe..
ELEMENTOS DE SUBSTRATO E SUPERESTRATO
Ademais das palabras de orixe latina hai outras que nos deixaron os pobos que ocuparon o noso territorio, e tanto as linguas existentes antes da chegadados romanos como as de máis tarde influirían na formación do futuro romance galego.
As palabras procedentes das linguas prerromanas chámanse substratos e corresponden as linguas preceltas e ao celta. As palabras que proceden dos pobos posteriores ós romanos denominanse superestrato e corresponden a linguas xermánicas e á lingua árabe.
NACEMENTO DO GALEGO PORTUGUÉS
Despóis de moitas evolucións,considerouse que o idioma que se falaba no noroeste peninsular diferenciábase o suficiente do latin e doutras linguas románicas como para no seculo IX considerarse unha nova lingua co nome de galego-potugués, por ser este o idioma que se falaba en Galicia e no norte de Portugal. Inda que políticamente Galicia e Portugal separáronse no século XI, no idioma a separación foi lenta e ata o século XVconsiderábase o galego-portugués a lingua que se falaba en ambos lados do Miño.
O GALEGO DE ONTE A HOXE
A partir do seu nacemento no seculo IX o galego pasa por diferentes etapas:
IDADE MEDIA. O GALEGO ANTIGO
É una etapa de esplendor. O Galego é unha lingua normalizada, que usa todo o pobo tanto a nivel oral como escrito, e recibe o nome de galego antigo ou galego-portugés.
Antes donacemento das diferentes linguas romances a literartura que se facía no Imperio Romano estaba escrita en latín, e logo compartiría esa literatura coas diferentes linguas romances. Os primeiros textos escritos en galego-portugués aparecen no seculo X e a partir dese momento foise xeneralizando e comezouse a utilizar en todo tipo de textos e documentos.
O final do seculo XII aparece una nova lírica, alírica galega-portuguesa medieval. O galego-portugués pasa así a converterse nun dos idiomas máis importante da Peninsula Ibérica. Trovadores e xograres utilizaríana para as súas cantigas. A fins desta etapa aparecen as primeiras obras literarias en prosa.
IDADE MODERNA. O GALEGO MEDIO
O galego medio atópase nos séculos XVI ata o XVIII, é caracterízase por ser una etapa de decadencia, no que o...