Gaurko Mundurako Zientziak

1GAIA:UNIBERTSOA EZAGUTZEN : IKER SANZ

Informatika gelan lantzeko
1- Astronomia eta astrologiaren arteko aldeak adierazi
Astrologia gizakien patua ezagutzea eta aurresatea, eta ezagutza horrekin etorkizuneko gertaerak iragartzea helburu duen sinesmen multzoa da. Astrologoek ezagutzara heltzeko astroen posizioa eta mugimendua behatzen dute. Berriz astronomia zeruko objektu edoargizagiak (hala Nola izarrak, planetak, kometak, galaxiak) eta Lurraren atmosferatik kanpo gertatzen diren fenomenoak (hondoko erradiazio kosmikoa, esaterako) aztertzen dituen zientzia da
2- Astronomo eta astrologoen eginkizunak adierazi
Aldi berean,astronomiaren adarra den kosmologiak unibertsoaren sorrera eta bilakaera ere ikertzen du. Zientzia independentea bada ere,besteak bestefísica,kimika,geologia eta metereologia zientzietako metodo,teoria eta emaitzak ere erabiltzen ditu bere ikerketak aurrera eramateko. Horrela, historianzehar behaketa-astronomia naghusi izan bada ere, gizakiak begiz edo berrikitan teleskopioak erabiliz ezagutzen dituen argizagien mugimenduei behatu ata argizagi berriak biltzari ekiten baitzion batik bat, egun fisikaren teoriak aplikatzen dituenastrrodisika ere funtsezko Arola bilakatu da argizagien eta unibertsoaren ikerketan, behaketa astronomikoek erakutsitakoa azalduz eta astrofisikaren beraren eoriak ere behaketa astronomikoek erakutsitakoa azalduz eta astrofisikaren beraren teoriak ere behaketek egiaztatzen dituztela. Astronomian jarduten duen ikertzaileare astronomo deritzo eta, historian bakarrik aritzen baizien ere, egun astronomoakguztiz koordinaturik aritzen dira arlo ezberdinetan osaturiko lan-taldeetan,unibertsoa ulertzeko ahaleginak batuz
Gai hauei buruz informazioa bilatu
3- Unibertsoa aztertzeko tresnak:
- Teleskopioak (lurrean daudenak)
Teleskopioa: argizagiak ikusteko erabiltzen den tresna da. Normalean instrumentu optikoak dira.Lurrean nahiz espazioan egon daitezke.

I.Egitura
TELESKOPIO ARRUNTENEGITURA:
1.Tripodea: Hiru hankek osatutako soportea, normalean metalezkoak direnak. Honen helburua teleskopioari beharrezko soportea eta oreka ematea dira.

2.Okularra: teleskopioen osagarri txiki honen eginkizuna teleskopioak emandako irudia handitzea da.

3.Portaokularra: zulo txiki honetan okularrak, erreduktoreak edo lente biderkatzaileak.


4.Filtroa: Okularraren aurreankokatuta dagoen osagai honek edozein argizagien distirak begietan eragin ditzakeen arazoez babesten gaitu, izan ere elemetu honen bidez astroengandik jasotako edozein irudi behar adina iluntzen da, ahalik eta hoberen ikusteko.

5.Montura:
Bi teleskopio mota bereiz ditzakegu monturaren arabera:

• Montura altazimutala: montura arrunta, teleskopio arruntetan ikus dezakegu izan ereerraza eta merkea da. Bi eje dauzka, lehenegoa plano beritkalean altuera erregulatzeko eta bigarren bat plano horizontalean, eje honen gainean biratzen du teleskopioa.



• Montura ekuatoriala: montura altazimutalaren ejeak etengabe erregulatu behar dira Lurraren errotazioarekin berdintzeko, horregatik montura hau ez da oso eraginkorra suertatzen gorputz bat modu jarraituan aztertzeko.Montura ekuatorialaren bidez arazo honi konponbidea ematen zaio, izan ere, montura altazimutaletan ez bezala montura inklinatuta dago ejea Lurrarekiko paraleloa egon dadin.

• Beste montura batzuk: gaur egungo teleskopio modernoek ordenadorez kontrolaturiko monturak dauzkate. Hala eta gustiz ere badaude zenbait montura eginkizun berezientzako, hala nola, eguzkiaren azterketarako edotaigarotze meridianoko azterketak egiteko,hau da, monturan altuera soilik erregulatu dezkeguna.
5.Objetiboa:
Bi teleskopio mota bereiz daitezke objetiboaren arabera:
• Erreflektoreak: Erreflektoreak izpilu bakar batekin egiten dira (izpilu primarioa edo objetiboa), izpilu hau ez da laua baizik eta okerdura paraboliko batekin izan dela hornitua, honi esker argia puntu zehatz batean...