Cuentos, adivinansas en kaqchikel
Ya caj chikaj, yacaj ik´am palow p´a nik´aj cha chak´a in´ achinaq´
Respuesta: K´ok
LAWILA´ 2
in kétequik´kin chuplin pari´ kaj´ cha chak´a in´achinaq´
Respuesta: q´ij
LAWILA´ 3
Gox rij´saq´ ü päm gö Jä chupam´
Respuesta: K´ok
LAWILA´ 4
guix rij´ kö raq´ rax´ü pam´
Respuesta: Rï güix
LAWILA´ 5
Wok´al raq´an jisjik´ri raq´an gö pa ru ulew.
Respuesta:wok´al raq´an
LAWILA´ 6
rax ri chirij ya ri ru pam´ säq´
Respuesta: Perra
LAWILA´ 7
q´an na puaq´, säq´a puaq´ ka jaq´ri atziaq´, ya rï k´a wilo´ a sach´
Respuesta: inkiney
LAWILA´ 8
in´qöyolik´kin k´am bik ri wochoch´, quin´binik´mejë waqán, a wï quin qäx wï, ka köjekan jun batz´ saq´a puaq´
Respuesta: la tortuga
LAWILA´ 9
nim´ru je´, saq´ri rij´ cha´tzukuj´jun jayxaq´pawi tinamit´
Respuesta: Chöy
LAWILA´ 10
paq´alik ká biririk´ xok´pari jay yari ká chuplin ka chak´unik y kü an jun laj jay, chiri ku tij ri kötzij.
Respuesta: ri gonon
LAWILA´ 11
Ruk´al luja kej saq chuwi kaq junyu ye b´a junanin ye catzan jun kowa ye toq para chi. Respuesta ri eyaj
LAWILA´ 12
in jun nimalaj il gö jun´u guix,
Respuesta: ri ak´
LAWILA´ 13
in´junchin´yari quin göl ri jay
Respuesta: Candado
LAWILA´ 14
sach´k´u bij jun abäj che´jun abäj
Respuesta: ko ri q´a käslemal
LAWILA´ 15
yacaj chikáj ri qij p´a nik´aj
Respuesta: huevo
LAWILA´ 16
chiri in kás lik kö jun nú yudbál nu wi käq y yari quin ka´m quin koj jun qëq´
Respuesta: fosforo
LAWILA´ 17
quin´paqe´ chaqáb´, quin wuarik´ chiri säq´ yari na ká wiltaj´wë go´nuxig´
Respuesta: el murcielago
LAWILA´ 18
a sach´ ri yari il´ nim´na q´asta ká wilö?
Respuesta: oscuridad
LAWILA´ 19
cha´chak´a achique´ chicopi, ká kam´pari qui q´ab´ri e winaq´i
Respuesta: la mosca
LAWILA´ 20
ahique´tinamet´ nabey, ka´ tzenik´ teri´ka´chiconik´
Respuesta: ja - Pon
LAWILA´ 21
in´jun chin´yari quin göl ri jay
Respuesta: Candado
LAWILA´ 22
Wok´al wayye k´o pari ko’ok ri nulej ye chular chixixikin respuesta: Ruwuru k’in
LAWILA´ 23
Ri nabe´ juna´ le rachajil chawik´ y ri ixoq´ ku tá´o´. ri kai´ juna´ ri ixoq´ chawik´ y ri rachajil ku ta´o´. y ri ox´i´ juna´ xe chawik´ ri kai´ y kita´o´ ri q´a tat k´anan .
LAWILA´ 24
Are are chin chachaka pa jun ik chin ri in. ( RI BATZ´.)
LAWILA´ 25Jas ri´ , jas ri q´axik´anik y maj raq´an? ( RI K´IEQUÏK)
Q´OLONTZIJ
* RI A MATRÜ
k´o jun´ q´ij jun´achï yari ü bï a matrü. Rï a matrü k´a chak´un ch´u tiköymaxwän, jun´qij shapön rï a matrü xk´amik´ xya´ ri wixqayil yari nak´otachik´ k´atzu ri u awän. Rü wuxq´ayil ri a matrü sk´ulechik´ rüg jun achï yari she´ kikotchick jutijchik.
* WINAQI´
Wakami yalan riwinaqi´ nikajo´ kisamaj riche nikitzuq ki ruma pa taq yuju´ manuj chi´k samaj. Ruma ri´ xexule paya´ richi nikíkanuj kisamaj. Taq yejote´ pe, nikíkanuj pe ki sí´ chera nikikompe pa kachoch.
* RI WUJ Y RI TZIBAWUJ
Gö jun u xaq´ tzibawuj´chuwach´ri Jun oksaq´rug´ri q´at´ rachil´ yari gö jun tzibabal q´eq´ ru wï, tzajtajik´ che ri taq´ tzib´. ¿ Chera´xin a tz´ajo? kän xubij ri u xaq´tz´ibawuj cherï tz´ibabal, ri jun a qéq´xin u tzaj´. na xat in tzajtaj´ xchä ri qéq´, xat´nu tzaj che taq´tzib´, chanem´na atu xaq´ta chï jun Tzibawuj, at jun qáxal tz´ij chik´ , katopam´paru´jolom ri winaqi´, nim ri a wach´chik´.
* JAY AJILANELA’
Chupam ri Tz’apiq’ij richin ri Ab’ Kab’lajuj Ey, jun tetata’ ajilanel rub’ini’am Tatawo’ yerutijoj wo’o’ rumam chi richin nkitzeqelb’ej kisamajxikin kati’t xikin kimama’. Re jun jay winäq re’ chi k’altäq chi maytäq k’o kochoch chi K’olok’ïk Ab’äj. Ri nana Ixim nub’ila’ chi ke ri riy chi okel ri nkitz’ük k’ak’a’ rub’eyal ye’ajilan richin chaq maja’il ye’ajilan.
* RI CHOY SAK´
Rï palomax, go pari yakaj gö jun qij xu siguij´ri e rach´il, pa jun kikotemal, pa jun nim a jay. shopan´ e jun tira k´uk´am nimaq´taq´atz´iaq´, cheri...
Regístrate para leer el documento completo.