Lehia Espaziala

LEHIA ESPAZIALA (GERRA HOTZA)


Bigarren mundu gerra amaitzean, ordurarte izan zen potentzia handiena, Europa, suntsituta geratu zen, eta Sobietarrak eta Estatubatuarrak borrokan aritu ziren leku hori hartu nahian.

Bi herrialdeek gobernatzeko era ezberdinak bultzatu zituzten, hala nola, Estatu Batuek kapitalismoa bultzatu zuten eta Sobietarrek komunismoa; horregatik, bi pontentzia handihauen arteko lehia, bata bestearen aurkako ideologiak defenditzen zituztelako. Gure iritziz, herrialde hauen ustetan, espazioa lehenago konkistatuko lukeenak, mundua kontrolatuko zukeen.

Gerra hotza hasi zen orduan (1945-1991). Lehia espaziala AEB eta SEBSen artean espazioa esploratzeko norgehiagoka izan zen, gutxi gorabehera, 1957-1975 bitartean iraun zuena. Satelite artifizialen bidez, kanpokoespazioaren esplorazioa eta gizakiak lurretik kanpo, baita Ilargira ere, eramatea izan ziren haren emaitza nagusiak.

Horretarako, bi potentziek ahalegin handiak egin zituzten. Horren lekuko da Estatu Batuen eskutik 1958ko urriaren batean, NASA (National Space and Aeronautics Administration) sortu izana. Estatu Batuetako gobernu agentzia da eta ordurarte espazioaren arazoetan haren aitzindarizen NACA (National Advisory Committee for Aeronautics) irentsi zuen. Lau laborategi, 8000 inguru langile eta 100 milioi dolarreko aurrekontua zuen NASAk. Erakundeari, Naval Researchs Laboratory, Jet Propulsion Laboratory eta Army Ballistic Missile Agency izenekoak gehitu zitzaizkion. Azken honetan Wernher von Braun alemaniarrak kohete handi baten diseinuan zebilen.

Espazioko lehiaren garapena:Satelite artifizialak

Lehia espaziala 1957ko irailaren 4ean, Sobietar Batasunak Sputnik I satelite artifiziala orbitara jaurti zuenean hasi zen. SEBSek lehenengo lehia irabaziko du. Sobiet batasunean harro sentitu ziren beraien teknologia eta zientzia aurrerapenei esker, munduko beste herrialde guztien gainetik zegoela erakustean. Bestalde, Estatu Batuetan honekiko beldurra sortu zen,Sputnik Ien aurretik eurak baitziren teknologiako arlo guztietan garaile. Izu hori handitu eta zabaldu ez zedin, Kennedy presidente estatubatuarrak hitzaldi batzuk eman zituen, euren programa espazialaren alde. Arrakastarik gabeko saiakera batzuen ondoren, lau hilabetera hain zuzen, erantzun bat emango diote AEBkoek SEBSi, Explorer I satelitea, amerikarrek lehenengo aldiz jaurti zuten. Bi satelite hauekez ziren izan funtzio jakin baterako, baizik eta jendeari herrialde bakoitzaren boterea ikustarazteko, batez ere.

Komunikazioetarako sateliteak

Lehenengo komunikazioetarako satelitea ProjectSCORE izan zen, 1958ko abenduaren 18an jaurtia, Eisenhower presidente estatubatuarraren gabonetako mezua mundu osoan zehar ikusi ahal izatea lortu zuena, mundu osoarengan Estatu Batuen indar espazialarenirudia areagotuz. Horri jarraitu zioten WESTAR eta MARISATek, lehenak Estatu Batuetan etxeko telefonoen funtzionamendua martxan jarriko zuen, eta bigarrenak, telefono mugikorrak.

Izaki bizidunak espazioan

Animaliak espazioan
Fruituaren moskitoak izan ziren estatubatuarren eskuetatik v-2 koheteak espaziora bidali zituzten aurrenak. Lehen animali domestikoa orbitan jartzen Laika txakurraizango da, Sputnik2 espaziontzian bidaiatuko du 1957an. Orduan ez zegoen teknologiarik Laika hegaldi hartatik berreskuratzeko, beraz txakurra estresa eta gehiegizko beroagatik hil zen, espaziora iritxi eta gutxira.
1960an Belka eta Strelka txakurrak lurraren orbitara jaulkiak izango dira eta Laika ez bezala berriro ere lurrera itzuliko dira bizirik.
Amerikarrek Afrikatik tximinoak inportatuzituzten eta hauetako bi espaziora bidali zituzten. Tximino hauek esplotatuak izan ziren, egunean zehar hainbat entrenamendutan parte hartzen baitzuten. Honen ondorioz hainbat kexa jaso zituzten erakunde ezberdinetatik. Zientzialariek tximinoekin egin zituzten probak gizakion antza gehien duten animaliak direlako. Ondoren, Zond5ean SEBSek dortokak bidaliko ditu, beraiek izango dira Ilargiaren inguruan...