Zandunga
Ante noche fui a tu casa,
Tres golpes le di al candado
Tú no sirves para amores,
Tienes el sueño pesado.
¡Ay! Sandunga, Sandunga
Mamá por Dios.
Sandunga, no seas ingrata. Mamá de mi corazón.
Me ofreciste acompañarme
Desde la iglesia a mi choza,
Pero como no llegaste
Tuve que venirme solo.
A orillas del Papaloapan
Me estaba bañando ayer,
Pasaste por lasorillas
Y no me quisiste ver.
Estaban dos tortolitas.
Arrullándose en su nido,
Y por más luchas que te hice
Te hiciste desentendida.
¡Ay! Sandunga sí, ¡Ay! Sandunga no,
¡Ay! Sandunga del otro lado Donde quiera que pego un brinco yo,
Yo siempre caigo parado
Mosquito no mortifiques,
Con tus cantos mal sonantes,
Si me cantas no me piques
Si me picas no me cantes.
La sandunga o tambiénconocida como La zandunga es un son tradicional mexicano del istmo de Tehuantepec, Oaxaca. Se han escrito diversos versos de este son tanto en español como en zapoteco y náhuatl aunque los más conocidos sonde la autoría del compositor oaxaqueño Máximo Ramón Ortiz, la palabra sandunga es una voz zapoteca que en español se traduce como: esa música honda y profunda.
“La Sandunga”, palabra que significagracia, donaire y salero; es el himno por antonomasia de los istmeños e inclusive de los oaxaqueños que viven fuera de este estado. Llegó a México como una pieza de jaleo andaluz en 1850, y tres añosdespués en Oaxaca fue ejecutada como danza de corte europeo, también llegó a ser reconocida.
Letra en Zapoteco
Ñuú iku ni sa'in be'u,
ni dakasin uni xichi;
animo ma tu'a bia,
kua'asasntu'u yo kidu,
¡Ai! Sandunga, Sandunga
ña'a xi Dios.
Sandunga, ma tu'a biu;
ña'a chi nduu sto'o yu.
Ni kachu xi, iini nu'nda
nde beñu'u xi ndé be'i,
do ña miu koni ndekunu,
mindai ninaxikokuin.
Yu'u yute Papaloapan
iku xichí inakai,
yatni indu ie ni ya'u;
te koni ndakotu nui.
Ni xini ui lungu kuati,
chitustna'abe ini taka;
ni kachi xi yò ndekotu
ni koni tiaku ña kachii. ...
Regístrate para leer el documento completo.