Filosofia 1º bach.

M.J.G.
1. Batx.

-AURKIBIDEA-



Filosofiaren sorrera…………………………………………. 2.orria

Antropologia………………………………………………….. 4.orria

Epistemologia………………………………………………... 6.orria

Ontologia………………………………………………………. 8.orria

Etika……………………………………………………………... 8.orria

Politika………………………………………………………….. 9.orria

Iritzi pertsonala…………………………………………….. 10.orriaFilosofiaren sorrera:

Mendebaldeko filosofia Mileton (Grezian) sortu zen K.a. VI. mendean. Eguneroko gertakariak azaltzeko era aldatu zenez, filosofiaren hasiera sortu zen, hau da, mitosetik logosera igaro zen. Bi hitz hauek Grezian daukate jatorria eta “hitza” esan nahi dute: mitoa, azalpen fantastikoarekin zerikusia dauka, irudimenean oinarrituta,ikuspuntu erlijiosotik eratorritakoa. Logosa, berriz, azalpen arrazionalarekin (filosofikoa) du zerikusia, logikaren bidez argitutakoa eta guztiontzako baliagarria (egiazkoa, fidagarria).

Lehen pentsalariek jarrera filosofikoa hartu zuten, mirespenetik eta zalantzatik sortutako jarrera, unibertsoa ulertzeko zituzten arazoak argitzeko. Gure mundu misteriotsu honi buruzko mirespena eta motaguztietako galderak sortzen zaizkigu gizakioi. Proposatu egin zuten lehenengo galdera, unibertsoa kosmosa (antolatuta) ala kaosa (araurik gabekoa) den izan zen. Gizaki desberdinak errealitate aldaezin bakarra aztertzen saiatu ziren (natura); eta jarduera filosofikoa, kosmosaren sorrera azaltzen saiatu zen argudiotan oinarritutako azalpenetan. Zalantza da filosofiaren beste motorra, hau da, ezjakintasunazohartzea eta jakintzaren beharra izatea. Bizitzako misterioak kritikoki aztertu eta lehengo erantzukizunarekin ez konformatu eta berrien bila jarraitzeari deritzo.

Filosofiak bi helburu dauzka: egia bilatzea eta zoriontasuna bilatzea.
- Egia bilatzea: filosofiaren ezaugarria jakinduriarekiko maitasuna izatea da. Filosofatzen hasten gara ezjakintasuna faltan sumatzean. Filosofia etamaitasuna helburu bera daukate, hau da, hutsune bat sumatu eta ez daukaguna bilatu. Filosofia jakintsuaren eta ezjakinaren artekoa da. Lehenak, jakinduria du eta ez du bilatzen, bigarrenak, berriz, ez du faltan sumatzen jakinduria. Zentzumenen mundu subjektiboa alde batera utzita, arrazoimenari esker errealitateko alderdiak azaltzen ditu.
- Zoriontasuna bilatzea: Filosofoek bere interesa jarri egitendute zoriontasunean. Ezagutzen ari ziren, bakarka eta gizartean nola zoriontsu izatea. Benetako jakintsua, errealitatea ezagutzaz gain, ondo bizitzea jakin behar du. Kasu hauetan, filosofiaren helburuak, jakiteagatik jakitea eta zoriontsu izatea dira.
Lehengo filosofoak fisikalariak izan ziren, hauek natura ikertzen dute eta lehengo esperimentuak egin zituzten. Batzuk oso famatuak izan ziren.Adibidez, Miletoko Tales, Pitagoras, Atomistak (Demokrito, Gorgias), Parmenides, Heraklito, Sokrate (Platonen jarraitzailea izan zena) eta Platón (hau Aristotelesena izan zen).
Filosofiaren gurasoak edo sortzaileak, berriz, Aristoteles, Platon eta Sokrate izan ziren.




























Antropologia:

Antropologia gizakiarenulermena lantzen duen zientziari deritzo, gizakiak nondik datorren aztertzen du, adibidez. Jatorriari buruzko teoria eboluzionismoa da, honek, nolabaiteko garapenen emaitza garela defendatzen du. Eboluzioari buruzko hainbat teoria sortu dira, lehenengoa Lamarckek azaldu zien 1809an, eta Lamarckismoa deritzo. Honen arabera, progresioa dago organismo sinpleetatik konplexuetaraino, gizakionezaugarriak hedatu egiten dira, aldaketan ingurumenera moldatzeko premiak dira eta organo berriak sortzen dira ingurumenaren baldintzen arabera.
1858an bigarren teoria azaldu zuten Darwin eta Russelek: Darwinismoa, egindako bidai batean egindako behaketak oinarriz hartu sortu zuten: Teoria honen arabera, bizirik irauteko borroka sortzen da espezien artean, eta ondorioz, hautespen naturala sortzen da,...