Joam Arias Santiago

(Santiago de Compostela, fines del s. XII-?, c. 1275) Poeta gallegoportugués. Es uno de los pocos poetas gallegos que insertó su nombre en la propia obra, que comprende 50 canciones de amigo, 25 de amor, 10 de escarnio -lo más interesante de su producción- y alguna tensón

La poesía galaico-portuguesa de corte trovadoresco surge en el siglo XIII durante el reinado de Alfonso III y alcanza suesplendor en el de su hijo Dionís, él mismo un excelente trovador. En aquel siglo sobresalen los sacerdotes Airas Nunes y Joan Airas de Santiago, João Garcia de Guilhade y el jogral (juglar) Martin Codax. Los géneros cultivados en esta época eran de tres tipos: cantigas de amor, quejumbrosas canciones de amor de tipo trovadoresco; cantigas de amigo, canciones populares entonadas por las mujeres,llenas de gracia y aún vivas en la tradición folclórica oral, y cantigas de escarnio, sátiras burlescas y difamatorias. Se conservan más de 2.000 canciones reunidas en tres cancioneros (de Ajuda, Vaticana y Colocci-Brancuti) y un cuarto libro de cantigas dedicadas a la Virgen María por el rey Alfonso X el Sabio. En los siglos XIII y XIV aparece la prosa literaria portuguesa en los livros de linhagens(libros de linajes), además de crónicas, vidas de santos y otras literaturas edificantes traducidas del latín, así como adaptaciones de los romances artúricos de los caballeros de la tabla redonda.

O poema que ios a comentar pertence a Joam Airas Santiago un trovador galego nado en Santiago de Compostela a finais do século XII. Foi un dos poucos poetas que asinaba a súa obra, que comprendearedor de 50 cancións de amigo, 25 de amor e 10 de escarnio que constitúen o máis interesante da súa produción.
A poesía galaico-portuguesa de corte trovadoresca xurde co reinado de Afonso III e alcanza o seu maoir esplendor co seu fillo Dionís, trovador que xa traballamos no anterior comentario.
Podemos situar esta cantiga de acordo ao seu tema e xénero, ao longo do s. XIII e a primeira metade doXIV onde oclasionan a lírica medieval galega-portuguesa. Tratábase dun tempo no que os trobadores e xograres computan textos que constitúen un episodio moi importante e decisivo no conxunto da cultura europea da Idade Media. O lirismo medieval galego-portugués manifestábase en dúas grandes correntes: textos religiosos ou, como é o caso deste, de carácter profano. , a escola literaria á quepertence é a galega-portuguesa. Esta cantiga repóllese no cancioneiro da Biblioteca Nacional que foi copiada en Italia no século XVI.

2.- A principal característica que fai que clasifiquemos esta cantiga como Antiga de amor é debido á voz lírica masculina que expresa os seus sentimentos diante da dona da que está namorado. Por outra parte, o núcleo temático de todo o poema é a beleza da amada, cuxascalidades físicas exalta, e á que se refire como senhor (“ mia senhor”), xa que a mesura lle impide pronunciar o seu nome. O namorado está totalmente entregado a súa dona, e o amor que parece estar por enriba da súa vontade. O amor entre o poeta e a súa dona é unha relación imposible e, sobre todo, un amor non correspondido. Nesta cantiga o autor diríxese a súa dona falándolle de vostede mostrandodeste xeito un profundo respecto.

3.- Polo que respecta á métrica habería que decir que tódolos versos que a forman a cantiga, son de arte maior. Os versos están agrupados de seis en seis e dan lugar a tres estrofas diferentes, sendo os dous derradeiros os que pechan a fin do poema. No referente á rima, observamos como en cada estrofa. Os versos rima: A,B,A,B,C de maneira asoante. A derradeirapalabra de cada verso é aguda ou oxítona.

4.- En primeiro lugar, chama a atención como o poeta enlaza os versos “a mais fermosa de quantas eu vi, long´estava de parecer assi” co primeiro verso da seguinte estrofa. É tamén destacable as repetidas expresións referidas a “dona, u andei, mia senhor”… así como aqueles outros recursos estilísticos que comparte coas cantigas de amigo como o...