El Mundo De Sofia

Sofiaren mundua


[pic]



Maialen Uriguen
1.B

El mundo de Sofía

Geure buruari hainbat galdera egiten dizkiogu ad:Nola sortu zen mundua? nor gara? zergatik egiten du euria? zer da zoriontasuna? … Baina gehienetan ez ditugu galdera horiek erantzuten. Baina badaude pertsona batzuk erantzunaren bila doazenak beraien bizitzan zehar hauek filosofoak dira.

Garai guztietan eta kulturguztietan jendeak galdera hauei erantzuna ematen saiatu da. Batzuk mitologian ikusitakoarekin erantzuna eman zieten, baina azkenean beste erantzun logiko batzuk bilatzen erantzun zituzten. Erantzun hauek ez dira pertsona guztien pentsamenduak, jendea alde eta kontra dago, bakoitzak mundua ikusten duen modura erantzuten du. Ez dago ez entziklopediarik ez liburutegirik galdera hauen erantzun bakarraedo benetakoa daukanik.

Liburu honetan Sofia Amundsen deituriko hamalau urteko neska baten bidaia da. Beraren bidaia eskutitz batzuekin heltzen da non filosofia ikastaro bat egiteko gonbidapena dagoen.



Filosofoak ez dira dakitenarekin konformatzen beti dabiltza erantzun berri eta gai berrien bila.
Filosofia k.a. 600. urtean sortu zen, Grezian. Ordura arte erlijioak erantzunak ematenzizkion galdera hauei jainko-jainkosen mitoetan oinarrituta. Bertan azaldu egiten ziren naturako fenomenoak, aldaketak, …

Greziako Homerok eta Hesiodok, Greziako mito guztiak idatzi egin zituzten K.a. 700. urtean. Mitoei buruzko eztabaida errazagoa zelako. Jenofanes izeneko filosofo batek esan zuen jainko-jainkosak gizakiok sortutako pertsonaiak bakarrik zirela.

Lehenengo filosofoak greziarrakizan ziren, haien izena naturako filosofoak edo presokratikoak zen.Naturako aldaketetan kontzentratu ziren, mitologiako mitoengana jo gabe. Hauek zergatik eta nola urtaro ezberdinak ziren, zergatik eta nola aldatzen zen eguraldia, eta beste hainbat galderei eman nahi zieten erantzuna.

Mileto izeneko taldeko lehenengo natura filosofoa Tales izan zen. Honek uste zuen dena urez osatuta zegoela, hauda uretik sortzen zela dena eta hil egiten zenean berriro ur bihurtzen zen. Filosofo honek ere uste zuen edozer gauza bizitzaren germenez daudela osatuta.

Beste filosofo miletiko bat, Anaximandro izan zen. Honek Talesen teoriarekin jarraitu egin zuen, baina urez osatuta gaudela uste beharrean, substantzia sehaztugabe batez osatuta gaudela zion.

Hirugarren Miletoko filosofogarrantzitsuenetakoa Anaximenes izan zen. Anaximenesek uste zuen ura aire kondentsatua zela eta gehiago kondentsatzen bazen lurra sortu egiten zela. Hipotesi horri jarraituz, uste zuen sua aire diluitua zela. Beraz, Anaximenen ustez lurra, sua eta ura airetik sortuak direla.

Miletoko filosofoen usteen inguruan beste filosofo batzuk eztabaidatzen hasi ziren. Hauetako bat Parmenides izan zen (k.a. 510-470)Italiarra. Parmenides ez zegoen ados Miletoko filosofoekin. Berak uste zuen materia betidanik existitu egin dela. Berak uko egiten zien Miletoko filosofoen teoriei ezin zuen ulertu zerbait ezerezetik sortzea, ezta existitzen den zerbait beste gauza batean bihurtzea. Baina bere zentzuek gauza desberdin bat erakusten zioten, natura aldakorra zela. Baina sena zentzuak baino fidagarriagoa zela uste zuenez,hasieran uste zuena pentsatzen jarraitu zuen. Berarentzako zentzuak ez ziren fidagarriak. Arrazionalista, arrazoian edo senean sinesten duen pertsona da, eta Parmenidesek korronte filosofiko hau hasi zuen.

Parmenidesen kontrako aldean Heraklito zegoen (k.a. 540-480). Heraklitok uste zuen naturaren ezaugarri nagusiak aldaketak zirela, bere zentzuetan oinarritzen zen. Beraren ustez, munduakontraesanez beteta zegoen. Ongiak nahiz gaizkiak naturan leku bat zutela zioen eta haien arteko kontrasterik ez balego, mundua ez litzateke existituko. Uste zuen “arrazoi unibertsal bat zegoela gertaera guztietarako”. Eta ezer ez dela betirako etengabe dena aldatuz doala.

Azken bi filosofoen gatazka Enpedoklesek (k.a. 490-439) konpondu zuen. Enpedokles biekin ados zegoen neurri batean; uate zuen...