Digestio Aparatuaren Anatomia

Digestio aparatuan elikagaien digestioa egiten da, eta horren helburua gizakiak behar duen energia ematea da.
Zenbait fase ditu: irentsitako elikagaien degradazioa, elikagaien garraioa digestio aparatuan, beharrezkoak diren produktuen zurgapena eta erabiltzen ez ditugun hondakinen kanporaketa. Egestioa -> Libraketa
Bakarrik lehenengoa (murtxikatzea eta irenstea) eta azkena (defekazioa) diragurazkoak.
Honako egiturek osatzen dute:

- Aho barrunbeak
- Faringeak
- Hestegorriak
- Urdailak

- Heste meharrak (duodenoa, jejunoa eta ileona)
- Heste lodiak (heste itsua, kolona, sigmoidea eta ondestea)
- Guruin exokrinoek (area, gibela eta behazun xixkua)

1. Baskularizazioa
Digestio aparatuaren irrigazioa aortak egiten du.
Itzulera benosoa izen bereko zainetatik egiten da.Hauek gibelera joaten den porta benara eramaten dute odola. Odola gibeletik igaro ondoren, gibeleko benetatik ateratzen da eta hauek kaba benara eramango dute.
2. Digestio hodiaren geruzak
Honako sistema histologikoa dauka:
- Mintz edo geruza serosoa: peritoneo ere deitua. Geruza honek digestio hodia egituratzen eta babeste du. Ez da hestegorriak eta duodenoaren atzeko paretan agertzen.
- Ehunmuskularraren lehenengo geruza: zuntzak luzeran kokatzen dira. Nerbio sistema parasinpatikoaren neuronaz eta nerbio sinpatikoaren bukaeraz osatuta dago.
- Ehun muskularraren bigarren geruza: zuntzak zirkularki kokatuta daude. Nerbio sistema autonomoaren nerbio bukaeraz eta bai sinpatikoaren eta parasinpatikoaren zelulaz osatuta dago.
- Submukusa.
- Mukusa.
Mugimendua sortzeko, sistemaparasinpatikoaren nerbioek azetil kolina neurotransmisorea jariatzen dute, uzkurduraren frekuentzia eta epitelioaren jariapena gehituz. Sistema sinpatikoaren nerbioek, aldiz, adrenalina neurotransmisorea jariatuz, uzkurduraren frekuentzia eta epitelioaren jariapena murrizten dute.

3. Egiturako elementuak
a) Aho barrunbea
Elikagaiak hartzen dituen zatia da. Murtxikapen prozesuan parte hartzen du etaharen muhikortasuna honako muskuluetan datza:
- Mihia: ehun muskular eskeletikoa da. Bere azalean dastameneko papila ugari agertzen dira.
- Muskulu maseteroek eta tenporalek gora eta behera eramaten dute masailezurra.
- Ezpainak: aho sarrera inguratzen duten muskulu tolestuak dira.
Murtxikatze prozesua burutzeko, hortzak eta haginak beharrezkoak dira. Esne hortzeria, 6-7 hilabeterekinagertzen hasten dena, sei urte inguruan erortzen hasten da eta 20 piezaz osatuta dago. Gizaki helduagan betiko piezak 32 dira:
- 8 ebakortz: ebakitzeko.
- 4 letagin: urratzeko.
- 8 haginaurreko: xehatzeko.
- 12 hagin: irintzeko.
Hortzak bi atal ditu: ezkutukoa sustraia da, eta ikusten dena koroa. Hortzek kanpoaldeak hiru geruza dituzte: esmaltea, dentina eta mamia. Dentinak hortz mamia gordetzendu. Hortz mami hori nerbio amaieraz eta sustraietako hodietatik datozen odol hodiz osaturik dago. Hortzak masailezurrean eta barailan kokatzen diren albeolo izeneko zulounetan finkatzen dira.
Ahoan, listua ere jariatzen da, hiru motatako listu guruinek ekoiztua:
- 2 parotida guruin listu likidoa jariatzen dutenak. Substantziak disolbatzeko.
- 2 mihipeko guruin muki jariakina jariatzen dutenak.Muzina proteina asko ditu.
- 2 masailpeko guruina, jariakin mukiserosoa jariatzen dutenak. Muzina proteina asko du. Digestio kimikoa hasten da.
b) Faringea
Digestio hodiaren lehenengo atalean kokatzen da. Bere aurrean ahoa, beheko aldean laringea eta hestegorria eta goialdean sudur hobiak kokatzen dira.
Elikagaiak ezin dira igaro trakeara, irensteko momentuan laringea igo egiten baita, etahorren ondorioz, epiglotisa bere gainean geratzen da, bidea itxiz.
c) Hestegorria
25 cm-ko hodi bertikala, torax aldean kokatzen da. Bi esfinterrek mugatzen dute: goiko esfinterrak eta beheko esfinterrak. Kardiarekin egiten du muga.
Beheko bi herenak bi geruzaz egituratutako ehun muskular leunaz osatuta daude. Epitelio pluriestratifikatua lehenengo herenean ageri da, eta zilindrikoa beheko bi...